به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

نظريه صدق منطق دانان مسلمان

نظريه صدق منطق دانان مسلمان

- مقدمه و كليات

1-1 مقدمه

فلسفه شناخت واقعيت است كه به وسيله فاعل شناسايي (ذهن) صورت مي‌گيرد و در قالب عناصر زباني (الفاظ) بيان مي شود. بنابراين در پديده شناخت سه عامل هستي، فاعل شناسايي و زبان نقش اساسي دارند.

اما در فلسفه معاصر بيشتر به رابطه اين سه عامل مهم پرداخته اند و از مباحثي كه مربوط به رابطه هستي و فاعل شناسايي هستند به معرفت شناسي[1] تعبير كرده اند و از مباحث مربوط به رابطه فاعل شناسايي و زبان به معناداري[2] و بالاخره از مباحث مربوط به رابطه هستي و زبان به صدق[3] تعبير مي كنند.

مباحث معرفت شناختي و معناداري و صدق هر كدام حوزه خاصي در فلسفه معاصر را به خود اختصاص مي دهند اما مباحث معناداري و به تبع آن بحث اعتبار و استدلال و صدق از مهمترين مسائل فلسفه منطق به شمار مي‌آيند.

1-2 تعريف مسأله

ما در اين رساله به بحث اخير يعني مسأله صدق و بيان ماهيت و ملاك آن از ديدگاه منطق دانان مسلمان و حتي منطق دانان غربي مي پردازيم و هر كدام را مورد نقد و بررسي قرار مي دهيم.

نظريه هايي كه در اين رساله به بررسي آنها مي پردازيم: عبارتند از:

1- نظريه مطابقت The correspondence theory of truth

2- نظريه هماهنگي يا (سازگاري) The coherence theory of truth

3- نظريه عمل گرايانه The pragmatic theory of truth

4- نظريه زيادتي The redundancy theory of truth

5- نظريه غير توصيفي The Non-Descriptive theory of truth

6- نظريه سمانتيكي صدق Semantic theory of truth

1-3 سئوال هاي اصلي تحقيق

1- كدام يك از نظريه هاي صدق نزد منطق دانان و فيلسوفان مسلمان رايج بوده است.

2- رابطه نظريه هاي صدق با نظريه وجود ذهني در فلسفه اسلامي چيست؟

3- فيلسوفان اسلامي علاوه بر بحث وجود ذهني در چه مباحثي به نظريه‌هاي صدق پرداخته اند.

4- آيا نظريه مطابقت براي ملاك صدق كافي است؟

5- موضوع يا متعلق با لذات صدق و كذب در نزد منطق دانان مسلمان چه چيزي است؟

6- آيا تنها قضاياي اخباري متعلق صدق و كذب قرار مي گيرند يا اموري ديگري هم هستند كه قابل ارزش گذاري هستند. اگر اموري هم به صدق و كذب متصف مي شوند اين اتصاف بالذات است يا بالعرض؟

7- مشكلات نظريه مطابقت و ديگر نظريه هاي صدق كدامند؟

1-4- فرضيه هاي تحقيق

1- نظريه مطابقت رايج ترين نظريه نزد منطق دانان و فيلسوفان مسلمان بوده است.

2- نظريه مطابقت صدق به تنهايي به عنوان ملاك صدق قضايا كافي نيست.

3- نظريه مطابقت از مباني نظريه وجود ذهني در فلسفه اسلامي است.

4- فيلسوفان اسلامي در بحث علم و عالم و معلوم اجمالاً به اين بحث پرداخته اند.

1-5 – هدف هاي تحقيق:

1- استخراج ديدگاههاي منطق دانان و فيلسوفان مسلمان در مورد نظريه‌هاي صدق

2- تطبيق نظريه هاي صدق در منطق اسلامي و غربي

3- انجام يك كار پژوهشي مستقل در باب نظريه هاي صدق

1-6 روش تحقيق

در اين رساله به دليل تئوريك بودن آن سعي شده است پس از جمع آوري نظريات صدق به تحليل و نقد و بررسي آنها پرداخته و ديدگاههاي مختلف را تا حدودي مقايسه نماييم و در مواردي پيامدهاي فلسفي ـ منطقي هر ديدگاه را بيان كنيم و لذا روش ما عمدتاً تحليلي، تطبيقي و توصيفي است.

1-7 – سابقه تحقيق:

1- در مورد نظريه هاي صدق در فرهنگ فلسفي و منطقي ما كار مستقلي انجام نشده است.

2- بسياري از كارهاي انجام شده در اين مسأله توسط منطق دانان غربي بوده به ويژه در كتابهاي فلسفه منطق بطور مجزا به آن پرداخته اند.

3- به نظر مي رسد يك كار پژوهشي مستقل جهت مقايسه نظريه هاي صدق در منطق اسلامي و غربي انجام نشده و لذا چنين پژوهشي از اهميت خاصي برخوردار است.

معاني حق و صدق

1-8 معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي

[1]. Epistemology

[2].Meaning

[3]. Truth

فصل اول : مقدمه و پيشينه تاريخي
بخش اول : مقدمه و كليات و معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي
1-1- مقدمه 3
1-2- تعريف مسأله 3
1-3- سوالهاي اصلي تحقيق 4
1-4- فرضيه‌هاي تحقيق 4
1-5- هدف‌هاي تحقيق 4
1-6- روش تحقيق 4
1-7- سابقه تحقيق 5
1-8- معاني حق و صدق نزد حكماي اسلامي 5
1-9- تمايز حق و صدق 6
1-9-1- راي مشهور حكماي اسلامي 6
1-9-2- نظريه برخي از فيلسوفان غربي 7
1-9-3- نظريه شهيد مطهري 8
بخش دوم : پيشينة تاريخي نظريه مطابقت صدق
2-1- سابقه نظريه مطابقت در يونان 10
2-1-1- مطابقت از نظر افلاطون 10
2-1-2- نظريه مطابقت از ديدگاه ارسطو 12
2-1-3- نظريه مطابقت از نظر فارابي 14
2-1-4- نظريه مطابقت از ديدگاه ابن سينا 15
2-1-5- نظريه مطابقت از ديدگاه سهروردي 16
بخش سوم : آيا نظريه مطابقت تعريف صدق است يا ملاك آن
3-1- تمايز تعريف صدق و ملاك صدق 19
3-2- ديدگاه برخي از فلاسفه اسلامي 20
3-3- ديدگاه برخي از فلاسفه غربي 21
3-4- نقد و بررسي 21
فصل دوم : تئوري صدق از نظر منطق دانان غربي
بخش اول : نظريه مطابقت
1-1- توضيح نظريه مطابقت 25
1-1-1- نظريه مطابقت در نظر منطق دانان جديد غرب 25
1-1-2- مطابقت و اتميسم منطقي 25
1-1-3- اشكالات نظريه مطابقت 29
بخش دوم : تئوري هماهنگي
2-1- تئوري هماهنگي يا سازگاري 35
2-2- اصل ارتباط دروني 36
2-3- درجات صدق 37
2-4- ايرادات نظريه هماهنگي 38
بخش سوم : تئوري عمل گرايانه
3-1- تئوري عمل گرايانه 37
3-2- نظريه شيلر 44
3-3- نقد و بررسي اين نظريه 45
بخش چهارم : تئوري زيادتي صدق
4-1- تئوري زيادتي صدق 49
4-2- اشكالات نظريه زيادتي صدق 50
بخش پنجم : نظريه غير توصيفي صدق 53
5-1- نظريه غير توصيفي صدق 53
5-2- اشكالات نظريه غير توصيفي صدق 56
بخش ششم : نظريه سمانتيكي صدق تارسكي
6-1- تبيين نظريه سمانتيكي تارسكي 56
6-1-1- مفهوم صدق به عنوان موضوع نظريه معنا شناختي تارسكي 58
6-1-2- تعريف صدق در نظريه معناشناسي تارسكي 63
فصل سوم : نظريه مطابقت صدق از نظر فيلسوفان و منطق دانان مسلمان
بخش اول : آيا مطابقت مربوط به علوم حضوري است يا حصولي
1-1- تعريف علم حضوري وحصولي 79
1-2- رابطه مطابقت با علم حضوري و حصولي 81
1-3- راهيابي خطا در علم حضوري 83
بخش دوم : نظريه مطابقت به عنوان روش صدق در تصورات يا تصديقات 85
بخش سوم : رابطه خبر با صدق و كذب
3-1- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را تعريف قضيه مي‌داند 91
3-2- تحليلي كه صدق و كذب پذيري را ملاك تمايز قضيه مي‌داند 92
3-3- اشكال پارادكس دروغگو بر هر دو تحليل 94
بخش چهارم : مناط صدق و كذب قضايا
4-1- بررسي اجمالي اختلاف حكما در تقسيم قضايا 97
4-2- صدق و كذب در انواع قضايا 101
4-2-1- قضاياي خارجيه 101
4-2-2- قضاياي ذهنيه 101
4-2-3- قضاياي حقيقيه 106
بخش پنجم : معاني نفس الامر 105
5-1- نفس الامر به معناي عالم امر و عقول مجرده 106
5-2- نفس الامر به معني في نفسه 108
5-3- نفس الامر به معناي عالم ثبوت اشياء 109
5-4- نقد و بررسي معاني ذكر شده از نفس الامر 110
بخش ششم : مطابقت در مباحث وجود ذهني
6-1- مطابقت در مباحث وجود ذهني 113
6-1-1- اهميت بحث وجود ذهني 113
6-1-2- تاريخچه وجود ذهني 113
6-1-3- تبيين نظريه وجود ذهني 114
6-1-4- آيا انحفاظ ماهيت از لوازم نظريه مطابقت است يا از مبناي آن 118
بخش هفتم : نظريه مطابقت از ديدگاه برخي از فيلسوفان مسلمان
7-1- نظريه ملاصدرا درباره مطابقت 123
7-2- حكيم سبزواري 125
7-3- علامه طباطبايي 126
7-4- شهيد مطهري 138
7-5- استاد مصباح يزدي 144
7-6- جمع بندی و نتیجه گیری 148