ارتكاب جرم در حال خواب

$"\"ارتكاب"$

ارتكاب جرم در حال خواب

ارتكاب جرم در حال خواب

مقدمه:

پس از حق حيات ، انسان داراى حق آزادى است كه بر اساس ‍ آن ، نسبت به غير خدا آزاد است و اين ، ارمغان اسلام در چهارده قرن پيش و پيام همه انبيا الهى است . در عين حال ، هيچ عاقلى نمى تواند بپذيرد كه جامعه انسانى ، بدون نظم و قانون باشد، وجود قانون ، ضرورت دارد، اگر چه سبب محدود گشتن انسان و كم شدن آزادى او گردد. با تشکیل جوامع انسانی، روابط بین افراد ناشی از نیازهای طبیعی و احتیاجات اجتماعی بر مبنای در کنار هم و با هم زیستن ایجاد میشود. این روابط با داده های مختلف، اخلاقی، روانی، اجتماعی، سیاسی، کنار هم و با یکدیگر به نحو چشمگیری مرتبط میشوند. جامعه در این استقرار و شکل گیری به ناچار به نظمی، از یک سو طبیعی و از سوی دیگر قراردادی، که از سنت ها، آداب، رسوم و ملیت و مذهب و... ریشه میگیرد، روی میآورد. در این میان ممکن است، اعمالی از سوی برخی از افراد جامعه انجام پذیرد که، این نظم را دستخوش التهاب نماید، چیزی که غالبا مورد پذیرش اجتماع نیست، بديهى است كه جامعه اى متشكل از انسانهايى اين چنين ، اگر داراى نظم و قانونى درست نباشد، تزاحم و درگيرى و هرج و مرج و فساد، آن را نابود خواهد ساخت .برای مقابله با این پدیده قوانین من جمله حقوق جزا، با ارائه تئوریهای لازم، روابط و مناسبت های فی مابین اعضا جامعه را تنظیم مینماید و از طریق موسسات اجرایی خویش، حاکمیت قانون و مقررات را بر این روابط تضمین میکند.در حيطه حقوق جزا، اجتماع در مقابل رفتاری که به افراد جامعه آسیب وارد مینماید و نظم اجتماعی را دستخوش آشوب میسازد، و به عبارت دیگر در مقابل عمل مجرمانه یا جرم، واکنش نشان میدهد و بزهکار را در صورت وجود شرایط و مقتضیات لازم مجازات مینماید. برای اینکه فرد قابلیت پذیرش بار تبعات جزایی رفتار خویش را تحمل کند، میبایست از وضعیت و صفات خاصی برخوردار باشد. این شرایط و خصیصه ها، اوضاع و احوالی هستند که، به متن قانونی حاکم بر موضوع، فعل یا ترک فعل انجام شده و خصوصیات شخصی مرتکب مربوط میگردد.در قلمرو حقوق کیفری،افراد زماني پاسخگو و مسؤولند كه داراي اراده و اختيار بوده بنابراين زمانيكه فردي مدرك نباشد را، نمي‌توان مسؤول اعمال خود دانست، چرا كه در قبال امر و نهي قانونگذار تكليفي نداشته و علي‌القاعده، خطاب قانونگذار متوجه كساني است كه مختار و مدرك بوده و قدرت بر اجابت آن دارند.

به دنبال طرح مباحث فوق، همانطور كه میدانیم، خواب امري طبيعي و فطريست و اين وجه در وجود هر انساني نهفته بوده و گريزي از آن نيست و اين وضعيت به صورت ناخواسته بر شخص غالب مي‌شود.در چنين حالتي ممکن است، فرد در حين خواب، با حركت يا غلت زدن، جنايتي را مرتكب گردد. در این وضعیت، تحقق رفتاری که، در قوانین جزایی دارای وصف مجرمانه است و انتساب آن به شخص خواب و قابلیت تحمل تبعات جزایی رفتار مجرمانه او، از جمله شرایط تحقق مسوولیت کیفری شخص خواب به شمار می آید. از سوی دیگر، شرایط و خصوصیات درونی شخص خواب، مانع از قابلیت انتساب رفتار مجرمانه به او میگردد و به دلیل عدم امکان اسناد جرم به اراده خود آگاه مجرم، عدم مسوولیت و مجازات وی، امری معقول و منطقی جلوه مینماید، که به دلیل وجود این دوگانگی، نمیتوان در این خصوص به نحو مطلق سخن گفت حال با بیان مطالب پیشین، اين سؤال پيش خواهد آمد كه، آيا شخص نائم را مي‌توان به تحمل مجازات محكوم يا به جبران ضرر و زيان ناشي از آن ملزم نمود يا خير و آیا میتوان مسوولیت در هنگام خواب برای اشخاص متصور گردید؟

با توجه به اینکه، شاید در حقیقت بتوان عنوان نمود که خواب، یک دفاع کیفری در برابر جرایم ارتکابی شخص خواب است، لذا، اهمیت شناخت طبیعت و ماهیت ارگانیک خواب، و ماهیت ارتکاب جرم توسط شخص خواب و مسولیت وی، دو چندان میگردد. بنابراین در تحقيق پيش‌روي، به بررسي خواب و انواع مختلف آن از نقطه نظر علم پزشكي و به بيان ديگر روانشناسي و روانپزشكي و تبيين جرم و مجازات و حيطه مسؤوليت كيفري افراد و بررسي تأثير اراده و اختيار در ارتكاب جرم و علي النهايه مسؤوليت يا عدم مسؤليت شخصي نائم، پرداخته شده است.

تشريح و بيان مسئله:

با توجه به اینکه در صورت ارتکاب جرم در حال خواب بدلیل حساسیت موضوع، و وجود پاره ای از ابهامات و اختلاف نظر های موجود در این زمینه نسبت به انواع خواب و همچنین انواع موارد شبه خواب، و میزان اراده . آگاهی و اختیار شخص خواب و تعیین دامنه و حدود و آثار مسوولیت کیفری وی بسیار مهم جلوه مینماید. که در این میان، بررسي مسؤوليت و يا عدم مسؤوليت شخص نائم و به تناسب آن تعيين مجازات وي، نسبت به جرم ارتكابي‌اش، در محدوده حقوق كيفري و شناخت انواع خواب، اعم از طبيعي يا مصنوعي در حيطه علوم روانشناسي كه از زيرمجموعه علوم پزشكي مي‌باشد قرار دارد.لذا از اين حيث شناخت طبيعت و ماهيت ارگانيك خواب و چگونگي ارتكاب جرم و نيز تعيين مسؤوليت يا عدم مسؤوليت كيفري شخص خوابگرد اهميت بسزايي دارد.

و بديهي است كه مسؤوليت كيفري افراد حين وقوع جرم با اراده و اختيار، با مسؤوليت كيفري فردي كه عمل ارتكابي وي خارج از ادراك و اختيار بوده، متفاوت و متمايز خواهد بود.

پيشينه تحقيق:

در حال حاضر با توجه به پيشرفت علوم و شناخت انواع جديدي از خواب اعم از طبيعي يا مصنوعي و احتمال سوء استفاده از اين غريزه‌ي طبيعي انساني در جهت ارتكاب جرائم خطرناك، مباحث بسيار متنوعي از نقطه نظر علوم پزشكي و زيرشاخه‌هاي آن از جمله علوم روانپزشكي و روانشناسي، مطرح گرديده است.از طرفي نيز، در گذشته نظر به اينكه خواب به عنوان يكي از علل رافع مسؤوليت جزائي، در حديث رفع عنوان گرديده اين مبحث نيز آنگونه كه بايد و شايد، مورد توجه فقها قرار گرفته.

علي‌ايحال، در حال حاضر، علي‌رغم حائز اهميت بودن و ضرورت غيرقابل انكار شناخت انواع خواب و بررسي جنايات واقع شده و از طرفي حدود و دامنه مسئوليت كيفري فرد نائم خلا بررسی پدیده خواب و همچنین ارادی یا غیر ارادی بودن افعال حین خواب و بررسی مسوولیت کیفری ایشان با توجه به تغییر قوانین ضروری احساس میگردد.

مقدمه:1

الف- تشريح و بيان مسئله. 1

مبحث اول- مفهوم خواب و انواع آن. 3

گفتار اول-خواب طبیعی.. 4

بند اول- مفهوم و ماهیت خواب.. 4

بند دوم-مقایسه خواب با اغما و بیهوشی و مستی.. 7

گفتار دوم – خواب مصنوعی.. 11

بند اول – تعریف خواب مصنوعی و انواع آن. 12