به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

مسئولیت مدنی تولید کنندگان خودرو در قبال مصرف¬کنندگانword

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده......................................................................................................... 1

مقدمه.......................................................................................................... 2

الف) اهمیت و ضرورت انجام تحقيق.................................................................... 3

ب) مرور ادبیات و سوابق مربوطه....................................................................... 3

ج) جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق................................................................ 3

د) اهداف مشخص تحقيق .................................................................................. 3

ه) سؤالات تحقیق............................................................................................ 3

و) فرضيه‏هاي تحقیق....................................................................................... 4

ز)روش­شناسی تحقیق....................................................................................... 4

ح) ساختار تحقیق........................................................................................... 4

فصل اول: مفاهیم و مبانی نظری

1-1- مفاهیم.................................................................................................. 6

1-1-1- مفهوم مسئولیت مدنی............................................................................. 6

1-1-2- تعریف خودرو، مصرف­کننده و تولیدکننده..................................................... 8

1-1-3- تعریف عیب و نقص خودرو.................................................................... 9

1-2- مبانی مسئولیت مدنی................................................................................. 9

1-2-1- نظریه تقصیر...................................................................................... 10

1-2-2- نظریه ایجاد خطر................................................................................. 11

1-2-3- مسئولیت مبتنی بر عدم تقصیر.................................................................. 12

1-2-4- نظریه های نوین مسئولیت مدنی................................................................ 12

1-2-4-1- نظریه صورت گرایی(شکل گرایی)......................................................... 13

1-2-4-2- صورت گرایی در مسئولیت مدنی........................................................... 13

1-2-5- نظریه ابزار گرایی................................................................................ 14

1-2-5-1- تحلیل مفهوم..................................................................................... 14

1-2-5-2- ابزار گرایی در مسئولیت مدنی............................................................... 14

1-2-6- نظریه مسئولیت اخلاقی.......................................................................... 15

1-2-7- نظریه منتخب...................................................................................... 15

1-3- هدف مسئولیت مدنی................................................................................. 16

1-3-1- جبران خسارت.................................................................................... 16

1-3-1-1- اعاده به وضع سابق............................................................................ 16

1-3-1-2- جبران ضرر از طریق پرداخت معادل...................................................... 17

1-3-2- بسط عدالت......................................................................................... 18

1-4- ارکان مسئولیت مدنی................................................................................ 19

1-4-1- ضرر و زیان...................................................................................... 19

1-4-1-1- ضرر باید مسلم باشد........................................................................... 20

1-4-1-2- ضرر باید مستقیم باشد......................................................................... 20

1-4-1-3- ضرر نبایستی قبلا جبران شده باشد.......................................................... 20

1-4-1-4- ضرر قابل پیش بینی باشد.................................................................... 20

1-4-1-5- غیر قانونی باشد................................................................................ 21

1-4-1-6- زیان همگانی نباشد............................................................................. 21

1-4-1-7- در اثر اقدام زیاندیده و یا تقصیر وی نباشد. .............................................. 21

1-4-1-8- قابل پیش بینی باشد............................................................................ 22

1-4-2- فعل زیانبار......................................................................................... 22

1-4-2-1 حکم قانون یا مقام صلاحیت دار............................................................... 23

1-4-2-2- دفاع مشروع..................................................................................... 23

1-4-2-3- رابطه سببیّت................................................................................... 23

فصل دوم: حقوق مصرف کنندگان

2-1- حقوق مصرف­کنندگان............................................................................... 25

2-1-1- تاریخچه و سیرتحولات........................................................................... 25

2-1-2- سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان.......................................... 26

2-1-2-1- ساختار،تشکیلات و وظایف سازمان......................................................... 27

2-1-2-2- نظارت و بازرسی سازمان حمایت در قبال تولیدکنندگان.................................. 27

2-1-3- مکاتب اقتصادی و نگرش به حقوق مصرف کننده........................................... 28

2-1-4- مداخله دولت در تنظیم بازار..................................................................... 30

2-2- تکالیف مصرف­کننده................................................................................. 30

فصل سوم: مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودرو

3-1- مسئولیت مدنی ناشی از عیب یا نقص تولید...................................................... 32

3-1-1- مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولیددر قبال دارندگان خودرو (نظریه تقصیر)............ 32

3-1-1-1- مسئولیت مدنی خودرو سازان در اثر عیبدر طراحی خودرو............................. 32

3-1-2- مسئولیت مدنی ناشی از عیب تولید در قبال اشخاص متضرر (نظریه خطر) ........... 35

3-1-3- مسئولیت مدنی ناشی از عدم آموزش کافی به مصرف­کنندگان.............................. 36

3-1-4- قاعده تحذیر........................................................................................ 37

3-2- مسئولیت مدنی ناشی از عدم رعایت حقوق مصرف کننده و قیمت تعیین شده خودرو...... 37

3-2-1- حمایت از حقوق مصرف کننده خودرو......................................................... 37

3-2-2- مرجع حل و فصل میان مصرف کنندگان و عرضه کننده خودرو.......................... 38

3-2-3- قیمت گذاری خودرو.............................................................................. 39

3-2-3-1- مرجع قیمت گذاری خودرو................................................................... 39

3-2-3-2- شیوه قیمت گذاری خودرو..................................................................... 41

3-2-3-3- نظارت بر قیمت و کنترل قیمت خودرو..................................................... 41

3-3- اسباب معافیت مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودرو.............................................. 42

3-3-1- سبب خارجی....................................................................................... 42

3-3-2- قوه قاهره........................................................................................... 42

3-3-3- فعل زیاندیده(تقصیر وی) ........................................................................ 43

3-3-4- عمل شخص ثالث................................................................................. 44

3-4- جبران خسارت....................................................................................... 45

3-4-1- شیوه های جبران خسارت........................................................................ 45

3-4-2- مرجع تعیین خسارت.............................................................................. 46

3-4-3- تعیین میزان خسارت.............................................................................. 47

3-5 - مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال آلودگی محیط زیست................................... 48

3-5-1- تحلیل مفهوم از منظر حقوق بشر............................................................... 48

3-5-2- قاعده ی خطر – منفعت.......................................................................... 49

3-6- صدور مجوز،استاندارد کالا و میزان مسئولیت مدنی تولید کننده............................... 50

3-7- نتیجه گیری........................................................................................... 51

منابع.......................................................................................................... 53

چکیده انگلیسی.............................................................................................. 55

 چکیده

مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف کننده در فهمی مضیق از نظام کلاسیک مسئولیت مدنی بر مبنای نظریه تقصیر – بنیان می باشد.بدین ترتیب که مسئولیت خودروساز زمانی تحقق می یابد که تقصیر خودروساز اثبات گردد عمده موارد تقصیر خودروسازان ناشی از عیب تولید است که در دو قالب کمی و کیفی قابل توصیف است.اما امروزه پیچیدگی­های زندگی بشری و گسترش صنعت خودروسازی موجب تحولات گسترده­ای در حوزه مسئولیت مدنی خودروسازان گردیده است.به طوری که دیگر نمی توان به مرز های کلاسیک مسئولیت مدنی وفادار ماند و به ناچار به حوزه­های نوین این مقوله بایست پرداخت. امروزه برخی از خطرات ناشی از صنعت خودروسازی موجب شده است که خسارات ناشی از این صنعت جبران ناپذیرباشد.لذا دولت ها جهت پیشگیری از خسارات و در نهایت عدم تحقق مسئولیت خودروسازان مداخلاتی می­نمایند که نظام مسئولیت مدنی را تحت الشعاع قرار می دهد.نمونه بارز این امر آلایندگی­هایی است که خودروها تولید کرده و منجر به آلودگی و تخریب محیط زیست می شود که تبعات جبران ناپذیری به دنبال دارد.لذا نظام مسئولیت مدنی خودروسازان نیازمند پایه­گذاری نوینی است که بدون تغییر و تحول سنت­های موجود امکان­پذیر نیست. در این رساله، موضوع مزبور از دو جنبه مطرح می­گردد: نخست، بنیان­های نظری مسئولیت مدنی را واکاوی کرده و سپس به نقش سازمان حمایت از مصرف­کنندگان پرداخته خواهد شد. مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف­کنندگان مبتنی بر نظریه تقصیر و در برابر اشخاص ثالث متضرر همانند آلودگی محیط زیست مبتنی بر نظریه ایجاد خطر می­باشد. همچنین نقش سازمان حمایت از مصرف­کنندگان در جلوگیری از وقوع زیان و یا حمایت در راستای برقراری عدالت ترمیمی حائز اهمیت است.

واژگان کلیدی: مسئولیت مدنی، تولید کنندگان خودرو، عیب و نقص خودرو، نظریه تقصیر

 مقدمه

امروزه مباحث مربوط به حقوق مصرف کننده به ویژه در حوزه هایی که به سلامت، ایمنی و بهداشت حیات بشری مربوط است ماهیت حقوق بشری به خویش گرفته است و حق بر سلامت،زندگی سالم و امنیت از حق­های بنیادین بشر است که مورد تأکید اعلامیه های مختلف حقوق بشری قرار گرفته است. یکی از حوزه­هایی که ارتباط محکمی بر مناسبات اجتماعی انسانها و سلامت و ایمنی دارد،بخش حمل و نقل است که قسمت عمده­ای از آن توسط حمل و نقل جاده ای و خودرو صورت می گیرد که بیشترین خطر جانی و تولید آلایندگی­ها را نسبت به سایر بخش های حمل و نقل در پی دارد.از این روست که پرداختن به مسائل حقوقی این حوزه نیز اهمیت بسزایی دارد.یکی از مسائل مهم و کلیدی در این زمینه مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودرو می­باشد که با توجه به میزان خطرات آن بر زندگی فردی و جمعی بشر کمتر بدان پرداخته شده است.

در این تحقیق برآن هستیم که مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودرو را از زوایایی دیگر نیز بررسی کنیم.آنچه که امروزه این حوزه را دچار دگردیسی کرده است،پر رنگ شدن حقوق مصرف کننده و ماهیت بخشی آن از منظر حقوق بشر است که دولتها را ناگزیر به مداخله در این بخش نموده است.مداخله دولت در پاسداشت از حقوق مصرف کننده، مداخله­ای مثبت و ضامن حفظ حقوق و آزادیهای فردی و اجتماعی است اما به منزله دولتی کردن بازار و سیطره حقوق عمومی بر آن نیست بلکه حقوق مصرف کننده علی رغم حمایت های دولتی کماکان بایستی تحت قواعد حقوق خصوصی و نظام بازار آزاد و معاملات باشد.لازمه این امر انطباق­پذیری قواعد حقوق خصوصی با تحولات اجتماعی می باشد.بنابراین کوشش ما در این تحقیق براین است که از دایره مسئولیت مدنی کلاسیک یا فراتر گذاشته و تحولات این حوزه را رصد نمائیم. در این راستا ضمن بررسی بنیان­ها نظری مسئولیت مدنی خودروسازان به مسئولیت آنان در برابر نهادهای حمایتی که مرجع حمایت از حقوق مصرف کنندگان هستند نیز خواهیم پرداخت.چرا که در مقوله مسئولیت مدنی خودروسازان در قبال مصرف کنندگان نمی توان نقش نهادهای حمایتی از جمله سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و شورای رقابت را نادیده انگاشت.

رشد روز افزون تولیدات خودرو و تمایل شهروندان در استفاده از خودروهای شخصی مشکلات عدیده ای به وجود آورده است از سویی محدودیت­های ورود خودروهای خارجی انحصاری را برای تولید کنندگان داخلی به وجود آورده و همین امر رقابت را در میان تولید کنندگان داخلی کاهش داده است و از طرفی دیگر تولیدات انبوه بدون در نظر گرفتن گنجایش شهرها و جاده های ارتباطی معضلات ترافیکی و آلودگی هوا را موجب شده است. در این میان مسئولیت مدنی تولید کنندگان خودرو از دو جهت قابل بررسی است: نخست مسئولیت مدنی آنان ناشی از عیب تولید در برابر مصرف کنندگان است. این جنبه مسئولیت، مبتنی بر نظریه تقصیر در رابطه مسئولیت مدنی است. بدین ترتیب که ارکان آن عبارتند از: زیان، زیان دیده و عمل زیانبار که در اینجا نقص در تولید، عدم رعایت استانداردهای لازم می تواند عمل زیانبار تلقی شود. دوم آنکه مسئولیت مدنی تولید کنندگان در برابر اشخاص ثالث غیر مصرف­کننده می­باشد. برای نمونه چنانکه مسلم شود که آلودگی هوا معلول تولیدات غیر استاندارد و نقص تولید در محصولات یک شرکت خودرو ساز باشد آیا اساساً میتوان مسئولیتی را برای آن شرکت متصوّر شد؟ به نظر می­رسد نظریه خطر که مبتنی برعدم تقصیر است در این زمینه قابل تأمل و بررسی باشد. لذا در این تحقیق تلاش خواهیم نمود تا با بررسی ارکان و ابعاد مسئولیت مدنی، مسئله مطروحه را طرح و بطور مبسوط مورد بحث قرار دهیم. در بخش دیگر این تحقیق حقوق مصرف کنندگان خودرو را با عنایت به قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو را مورد بررسی قرار دهیم. همچنین نقش و وظایف سازمان حمایت از مصرف کنندگان را در این رابطه تشریح مینمائیم.

الف) اهمیت و ضرورت انجام تحقيق

با عنایت به معضلات اجتماعی که تولیدات بی­رویه خودرو بوجود آورده است و بازار انحصاری تولید و مصرف که حق انتخاب مشتریان را محدود ساخته است و بعضاً نتوانسته است رضایت آنان را جلب نماید و از سوی دیگر خدمات پس از فروش که متناسب با نیازهای مصرف کنندگان نبوده است از دلایل عمده و ضرورت این تحقیق به شمار می آید که امیدواریم که با بررسی معضلات مزبور گامی در راستای برطرف شدن خلاءهای موجود برداشته شود.

 ب) مرور ادبیات و سوابق مربوطه

در زمینه مسئولیت مدنی آثار متعددی وجود دارد که میتوان برای نمونه به موارد ذیل اشاره نمود:

1: کاتوزیان-ناصر- مسئولیت مدنی و ضمان قهری- انتشارات میزان- 1380

2: زرگوش- مشتاق- مسئولیت مدنی دولت- انتشارات میزان- دوجلدی- 1389

3: غمای- مجید- مسئولیت مدنی دولت- نشر دادگستر- 1379

4: غلامعلی­زاده، محمد، مسئولیت مدنی ناشی از وسایل موتوری، نشر شهردانش، چاپ اول، 1392

و آثار دیگری که در زمینه مسئولیت مدنی به چاپ رسیده است اما هیچ یک به طور اختصاصی به تحلیل و بررسی مسئولیت مدنی تولیدکنندگان خودرو نپرداخته اند.

 ج) جنبه جديد بودن و نوآوري در تحقيق

بررسی حقوق مصرف کنندگان خودرو و مسئولیت مدنی تولید کنندگان به طور توامان از نکات بدیع این تحقیق به شمار میرود. همچنین مسئولیت تولید کنندگان در برابر اشخاص ثالث نیز در این قالب میتواند حاوی مطالب جدیدی باشد.

 د) اهداف مشخص تحقيق

هدف کلی این تحقیق روشن نمودن ابعاد مختلف حقوق مصرف کنندگان خودرو نقش سازمان حمایت از مصرف کنندگان در تامین منافع شهروندان و برقراری موازنه و تعادل بین عرضه و تقاضا میباشد. هدف ویژه این تحقیق طرح ضابطه مشخص و معین در رابطه مسئولیت مدنی تولیدکنندگان با مصرف کنندگان و اشخاص ثالث میباشد.

اهداف کاربردی

این تحقیق میتواند مورد استفاده شرکتهای خودروسازی داخلی، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و همچنین سازمان محیط زیست قرار گیرد.

 ه) سؤالات تحقیق

1: مسئولیت مدنی تولید کنندگان خودرو در قبال مصرف کنندگان آن چگونه و مبتنی بر کدام یک از نظریه های راجع به مسئولیت مدنی است؟

2: مسئولیت مدنی تولید کنندگان خودرو در قبال اشخاص ثالث چگونه است؟

3: نقش سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان در خصوص موضوع چگونه است؟

 و) فرضيه‏هاي تحقیق

1: با عنایت به نظام حقوقی ایران و رویه قضایی مسئولیت مدنی تولید کنندگان خودرو مبتنی بر نظریه تقصیر می­باشد.

2: در قبال اشخاص ثالث چنانچه قصور به طور مستقیم قابل انتساب به تولید کنندگان باشد مسئولیت مدنی آنها قابل تصور است.

3: سازمان حمایت از مصرف کنندگان می­تواند به عنوان یک نهاد تنظیم کننده (مقررات­گذار) مستقل از دولت عرضه و تقاضا را در بازار تنظیم و به تبع آن حقوق مصرف کنندگان را تضمین نماید. ضمن آنکه منافع تولید کنندگان نیز تامین گردد.

- تعريف واژه‏ها و اصطلاحات فني و تخصصی (به صورت مفهومی و عملیاتی):

1: مسئولیت مدنی: رابطه ایست ناظر بر جبران زیان زیان دیده که پرداخت غرامت توسط زیان رسان(نظریه تقصیر) یا دیگری(نظریه خطر) صورت میگیرد.

2: عامل زیان: شخصی است که فعل زیانبار نتیجه ی عمل وی و یا قابل انتساب به او باشد. 3: انتظار مشروع: به درخواستها و نیازهایی اطلاق میشود که بر اساس اعلام قبلی مقامات یا مراجع عمومی به نوعی جزءانتظارات مسلم شهروندان محسوب میشود و عدم برآوردن نمودن آنها موجب آسیب های مادی و معنوی به شهروندان می­گردد.

 ز)روش­شناسی تحقیق

درخصوص تفكيك مراحل