به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

بررسی بیع الکترونیکی در نظام حقوقی ایران

چکیده:

با توسعه فناوری و گسترش ارتباطات از طریق فضای مجازی و اینترنت، نوع و نحوه انعقاد قراردادها نیز با تغییراتی همراه بوده است. از جمله عقودی که به صورت الکترونیکی در فضای مجازی و بدون حضور طرفین در مجلس عقد صورت می‌گیرد، بیع الکترونیکی می‌باشد.

مسأله‌ای که در رابطه با این موضوع با رویکردی حقوقی قابل طرح می‌باشد اینکه؛ بیع الکترونیکی در حقوق ایران چه ماهیتی دارد؟ شرایط انعقاد و مواردی که در قانون مدنی پیش‌بینی شده از جمله زمان و مکان بیع، خیارات بیع و ...، در این عقود چگونه قابل ارزیابی است؟

در این تحقیق که به روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته، در پاسخ به مسائل مطرح شده اینگونه پاسخ داده شده که؛ قراردادهای الکترونیکی اگرچه در نحوه انعقاد، شکل توافق و ابراز اراده(ایجاب و قبول) با قراردادهای سنتی(غیر الکترونیکی) متفاوت است ولی در بسیاری موارد از جمله رعایت شرایط اساسی معاملات که شامل قصد و رضای طرفین، موضوع معین مورد معامله، اهلیت طرفین و جهت مشروع معامله می‌باشد، دارای ماهیت یکسانی با بیع و قراردادهای سنتی ‌می‌باشند.

زمان و مکان این نوع قراردادها را می‌توان با در نظر گرفتن زمان و مکان ارسال و دریافت داده پیام و نیز نظریات مختلف در رابطه با زمان و مکان عقود غائبین(عدم حضور در مجلس عقد)، زمان ارسال قبولی توسط خریدار دانست.در مورد مکان هم محل اعلام قبولی از سوی خریدار را میتوان مکان وقوع معامله دانست.خیاراتی که در قانون مدنی در رابطه با بیع پیش‌بینی شده، به جز برخی از آنها که با نوع معاملات الکترونیکی سنخیت ندارند، تحت شرایط خاصی در مورد بیع الکترونیکی نیز قابل استناد و اعمال می‌باشد و همچنین برخی از آنها در قانون تجارت الکترونیک ایران پیش‌بینی شده است از جمله؛ خیار تدلیس، خیار تخلف از شرط و خیار شرط.

واژگان کلیدی: بیع، قرارداد الکترونیکی، تجارت الکترونیکی، ایجاب و قبول، زمان و مکان عقد، خیار فسخ

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

کلیات تحقیق :فصل اول

1-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 2

1-2 بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 3

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………………………………………. 5

1-4 سؤالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-4-1 سؤالات اصلی ……………………………………………………………………………………………………………… 6

1-4-2 سؤالات فرعی ………………………………………………………………………………………………………………. 6

1-5 فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………….. 6

1-6 اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………….. 7

فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده

2-1 بیع ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 9

2-1-1: مفهوم و تعریف بیع ………………………………………………………………………………………………….. 9

2-1-2: انواع بیع ………………………………………………………………………………………………………………….. 15

2-2 شرایط مبیع (مسلمُ‏فیه) و ثمن ……………………………………………………………………………………………….. 22

2-2-1 شرایط ثمن ……………………………………………………………………………………………………………….. 23

2-3: تجارت الکترونیک ………………………………………………………………………………………………………………. 26

2-3-1: تعریف …………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-3-2: انواع تجارت الکترونیک ………………………………………………………………………………………………. 29

2-3-4: اینترنت و بیع الکترونیک …………………………………………………………………………………………….. 31

2-4: قرارداد الکترونیک ………………………………………………………………………………………………………………….. 32

2-4-1:تعریف ………………………………………………………………………………………………………………………. 33

2-4-3: ماهیت قراردادهای الکترونیک ……………………………………………………………………………………….. 34

2-5: امضای الکترونیکی …………………………………………………………………………………………………………………. 36

2-5-1: تعریف ……………………………………………………………………………………………………………………… 36

2-5-2: امضای الکترونیک مطمئن …………………………………………………………………………………………….. 37

2-6: پول الکترونیکی و ماهیت آن ………………………………………………………………………………………………….. 40

2-6-1: تعریف ………………………………………………………………………………………………………………………. 40

2-6-2: انواع پول ……………………………………………………………………………………………………………………. 41

2-6-3: پرداخت بها به صورت الکترونیکی ………………………………………………………………………………….. 42

2-7 شرایط اساسی صحت معاملات ……………………………………………………………………………………………………. 44

2-7-1در بیع الکترونیکی ………………………………………………………………………………………………………….. 44

2-7-2: توافق دو اراده در بیع الکترونیکی ……………………………………………………………………………………. 46

2-8: اعتبار داده پیام‌ها در ایجاد ماهیت حقوقی …………………………………………………………………………………. 49

2-8-1: ایجاب و قبول از طریق داده پیام‌های الکترونیک ……………………………………………………………….. 52

2-8-2: تفکیک بین ایجاب و دعوت به معامله ……………………………………………………………………………… 54

2-8-3: مقررات ایجاب و قبول از طریق داده پیام‌ها ………………………………………………………………………. 55

2-8-4: بیان اراده از طریق داده پیام در انواع عقود ………………………………………………………………………. 60

2-8-5: عقود رضایی ………………………………………………………………………………………………………………. 60

2-8-6: عقود تشریفاتی ……………………………………………………………………………………………………………… 61

2-8-7: تأمین تشریفات در قراردادهای الکترونیکی ……………………………………………………………………… 63

2-8-8: فقدان قصد و رضا ………………………………………………………………………………………………………. 63

2-8-9: اهلیت طرفین ………………………………………………………………………………………………………………. 64

2-9: موضوع معین مورد معامله ………………………………………………………………………………………………………… 65

2-10: مشروعیت جهت معامله …………………………………………………………………………………………………………… 71

2-11: زمان و مکان بیع الکترونیکی …………………………………………………………………………………………………….. 72

2-11-1: زمان بیع الکترونیکی ………………………………………………………………………………………………….. 74

2-11-1-1: زمان ارسال داده پیام‌ها ……………………………………………………………………………………… 74

2-11-1-2: زمان دریافت داده پیام‌ها …………………………………………………………………………………. 74

2-11-1-3: مشخص کردن سیستم اطلاعاتی معین توسط مخاطب ………………………………………….. 75

2-11-1-4 عدم مشخص کردن سیستم اطلاعاتی معین توسط مخاطب ……………………………………. 75

2-11-2: مکان بیع الکترونیکی ……………………………………………………………………………………………………. 77

2-11-2-1: مکان ارسال و دریافت داده پیام‌ها ……………………………………………………………………… 77

2-11-2-2: مکان ارسال داده پیام‌ها 78

2-11-2-3: مکان دریافت داده پیام‌ها …………………………………………………………………………………. 78

2-12: نتایج تعیین زمان و مکان تشکیل قرارداد ………………………………………………………………………………… 79

2-12-1: نتایج تعیین زمان تشکیل قرارداد …………………………………………………………………………. 79

2-12-2: نتایج تعیین مکان تشکیل قرارداد ……………………………………………………………………………….. 80

2-13: تعیین زمان و مکان تشکیل عقود غائبین …………………………………………………………………………… 80

2-14: احکام خیارات در بیع الکترونیکی ……………………………………………………………………………. 82

2-14-1: خیار مجلس …………………………………………………………………………………………………………… 83

2-14-2: خیار حیوان ………………………………………………………………………………………………………………… 84

2-14-3: خیار شرط ……………………………………………………………………………………………………………….. 84

2-14-4: خیار تأخیر ثمن ………………………………………………………………………………………………………. 86

2-14-5: خیار رؤیت و تخلف وصف …………………………………………………………………………………….. 86

2-14-6: خیار غبن ………………………………………………………………………………………………………………… 88

2-14-7: خیار عیب ……………………………………………………………………………………………………………… 89

2-14-8: خیار تدلیس ……………………………………………………………………………………………………………… 89

2-14-9: خیار تبعض صفقه ……………………………………………………………………………………………………. 91

2-14-10: خیارتخلف شرط …………………………………………………………………………………………………… 91

2-15: سوابق و پیشینه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….. 93

فصل سوم: فصل سوم

3-1 روش‌شناسی تحقیق …………………………………………………………………………………………………… 97

3-1-1 روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………… 97

3-1-2: تحقیق توصیفی- تحلیلی ……………………………………………………………………………………………. 98

3-1-3 تحقیق کاربردی …………………………………………………………………………………………………………. 99

3-2 ابزار گردآوری اطلاعات ………………………………………………………………………………………………………… 99

3-3 روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات …………………………………………………………………………………………. 100

3-3-1: روش تکیه بر موضوعات نظری …………………………………………………………………………….. 100

3-4 روش ارائه یک قضیه توصیفی ………………………………………………………………………………………………….. 100

3-5 ساماندهی تحقیق …………………………………………………………………………………………………….. 101

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل

4-1 استنباطی …………………………………………………………………………………………………………………….. 102

فصل پنجم: نتیجه گیری

5-1: نتیجه‌گیری، جمع‌بندی و پیشنهادات ………………………………………………………………………………… 107

5-1-1: نتیجه‌گیری و جمع‌بندی …………………………………………………………………………………….. 107

5-1-2: پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………. 108

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 111

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………. 118