به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

بررسی رويكرد فقها به موسيقي و احكام آن در فقه اماميه

چكيده

بي‌شك يكي از مباحث مهم و ضروري و مبتلا به فقهي و قابل تامل در اين مجال كه موضوع اختلافي بين فقها است مسئله موسيقي و احكام وارده برانواع نغمه‌ها و سبكهاي مختلف اين فن مي‌باشد كه همواره از دير باز مورد توجه فقهاي بزرگ قرار گرفته و تا به الان كه قرن‌ها از طرح اين مسئله در فقه شيعي مي‌گذرد حكمي روشن كه دال بر تعيين نوع موسيقي و موضوع آن باشد از سوي فقها ارائه نشده است.

از اين رو با توجه به تحولات سريع علوم و تكنولوژي و تغييرات زود هنگام سبك زندگي مردم، شكستن مرزهاي فرهنگي- تاثير متقابل رفتارهاي اجتماعي انسان‌ها و درگيري بررسي به كرسي نشاندن فرهنگ غالب و به خطر افتادن خرده فرهنگ‌ها و سنت‌هاي ديني و قومي استفاده سوء برخي از قدرت جهاني از مفاهيم ديني و حقير شمردن يا ايجاد وحشت و بدبيني در اديان به ويژه اسلام و با ايجاد شبيه خون فرهنگي و... مسلماً اين ضرورت به وجود مي‌آيد تا نسبت به روشنگري اذهان مردم به ويژه مسلمانان با توجه به داشته‌هاي خود اقداماتي صورت گيرد. مسلماً اين امر ميسر نخواهد بود مگر بازگشايي افق روشن از مباني فرهنگي و ديني و احكام نوراني اسلام لذا اين مجموعه تحقيقي تلاش نموده تا تفاوت ميان موسيقي و غناء را از منظر فقها شيعه بررسي نمايد و مرز موسيقي و صوت مجاز و غير مجاز از ديدگاه فقهاي اماميه را روشن سازد و نظر گاه فقيهان را درباره حرمت و حليت موسيقي و غنا و دلايل مستند آن را بيان نمايد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چكيده ....................................................................................................................... 1

مقدمه ........................................................................................................................ 2

بيان مساله .................................................................................................................. 4

پيشينه مطالعاتي تحقيق ............................................................................................... 5

سوالات تحقيق ........................................................................................................... 7

فرضيه تحقيق ............................................................................................................. 7

هدف تحقيق .............................................................................................................. 7

روش تحقيق .............................................................................................................. 7

فصل اول:كليات

مبحث اول: شناخت موسيقي و تاريخ پيدايش آن

گفتار اول: تعريف موسيقي از نظر لغوي و اصطلاحي .................................................. 10

موسيقي چيست؟ و تعريف آن از نظر موسيقي دانان به معناي عام.................................. 10

گفتار دوم: پيدايش موسيقي ....................................................................................... 14

گفتار سوم: پيشينه تاريخي موسيقي در اقوام و ملل گوناگون (ايران ، اعراب، يونان).......... 18

مبحث دوم: شناخت واژگان مرتبط

گفتار اول: غنا .......................................................................................................... 26

غنا جز كدامين مقوله است كلام است يا صوت؟ ......................................................... 27

گفتار دوم: غنا از منظر فقهاي شيعه.............................................................................. 30

گفتار سوم: طرب و مطرب ........................................................................................ 32

گفتار چهارم: لهو و لعب............................................................................................ 35

گفتار پنجم: لغو ........................................................................................................ 36

گفتا ششم: سماع ...................................................................................................... 37

گفتار هفتم: ترجيع .................................................................................................... 38

گفتار هشتم: حداء .................................................................................................... 39

گفتار نهم: قول زور .................................................................................................. 39

فصل دوم: نظريه حرمت موسيقي و غنا و بررسي دلايل آن

مبحث اول: دلايل حرمت غناء و موسيقي

گفتار اول: شناخت غناء از راه عرف............................................................................ 43

گفتار دوم: فرق بين غناء و موسيقي ........................................................................... 44

گفتار سوم: آيات شريفه قرآن .................................................................................... 45

روايات معصومين(ع)................................................................................................. 49

«قول زور» و «لهو الحديث» به عنوان مصاديق غناء ....................................................... 51

باطل بودن غناء از نظر عرف ..................................................................................... 51

اجماع...................................................................................................................... 52

گفتار چهارم: دلايل حرمت لهو و لعب ....................................................................... 54

آيات شريفه قرآن ..................................................................................................... 54

روايات معصومين(ع)................................................................................................. 56

تلازم ...................................................................................................................... 57

گفتار پنجم: دلايل حرمت لغو از روايات معصومين(ع) ................................................ 58

گفتار ششم: دلايل حرمت باطل از روايت معصومين(ع)................................................ 59

گفتار هفتم: دلايل حرمت آلات موسيقي....................................................................... 60

روايات مناهي از آلات موسيقي................................................................................. 60

رواياتي كه از عذاب شخص نوازنده دلالت دارند ....................................................... 61

اجماع

فصل سوم: بررسي نظريه حليت موسيقي و فروعات و احكام آن

مبحث اول: دلايل حليت موسيقي

گفتار اول: اقوال فقهاي پيشين و فقهاي معاصر در حليت موسيقي.................................. 67

گفتار دوم: دلايل و مستندات حليت موسيقي ............................................................... 73

انصراف.................................................................................................................... 73

رواياتي كه مويد صوت زيباست.................................................................................. 74

جواز غناء در اعياد و ايام فرح ................................................................................... 76

جواز غناء در عروسي‌ها ............................................................................................ 76

صوت زيبا در قرائت قرآن ........................................................................................ 77

رواياتي كه دلالت بر جواز «حداء» دارند...................................................................... 78

رواياتي كه دلالت بر جواز «نوحه گري» دارند.............................................................. 79

مبحث دوم: مستثنيات غناء

گفتار اول: غناء در مرثيه خوانيها ................................................................................. 82

گفتاردوم: غناء در قرائت قرآن ................................................................................... 82

گفتار سوم: غناء در عيد فطر و عيد قربان به هنگام شادي.............................................. 84

گفتار چهارم: حداء.................................................................................................... 84

گفتار پنجم: غناء در عروسي‌ها هلهله و هوراء ............................................................. 85

مبحث سوم: احكام و فروعات

گفتار اول: طرح چند سوال فقهي .............................................................................. 89

1-آيا آلات موسيقي بطور كلي حرام مي‌باشد؟.............................................................. 89

2- آيا تغييرات فيزيكي و هندسي در آلات موسيقي مانع از حكم حرمت مي‌شود............ 89

3- آيا استفاده از آلات موسيقي در تمامي زمينه‌ها ممنوع است؟ .................................... 90

4- گوش فرا دادن به موسيقي سازي لهوي چه حكمي دارد؟ ........................................ 91

5-حكم موسيقي مشكوك چيست؟ ............................................................................ 91

6- ملاك تميز موسيقي حلال از حرام چيست؟............................................................ 92

7- ارائه تشخيص موسيقي مطرب و لهوي از غير آن چيست؟ ...................................... 92

8- تشخيص مطرب بودن صدا .................................................................................. 92

گفتار دوم: موسيقي و غناء از نظر مراجع تقليد و پاسخ آيات عظام ............................... 93

گفتار سوم: برگزيده استفتائات حضرت امام خميني درباره موسيقي ................................ 94

نتيجه گيري .............................................................................................................. 96

پيشنهادات................................................................................................................ 98

منابع و ماخذ 62