بررسي خشونت عليه زنان و راهكارهاي پیشگیری از ان

چكيده

زنان نيمي از جامعه ايران را تشكيل داده اند از سويي به جهت پاره اي مناسبات اجتماعي نقش زنان نسبت به مردان در تربيت فرزندان از اهميت بالايي برخوردار است و اگر بخواهيم منصفانه به موضوع بنگريم نقش آنان در استحكام نظام خانواده نيز از مردان برتر است اما در جامعه همواره مورد ظلم و تعدي مردان واقع شده و حقوق آنان ناديده انگاشته شده است .حتي وضعيت پا را فراتر از اين نهاده و قوانيني كه به جهت حمايت از آنان وضع شده كه اغلب توسط مردان تدوين گرديده است جوابگوي حمايت از آنان نمي باشد ، خشونت به عنوان جزيي از ذات وجود انسان در ضمير او نهاد شده تا بتواند در مواقع لازم با استفاده از آن واكنش هاي طبيعي از خود بروز داده و از خود دفاع نمايد. در پژوهش حاضر مشخص گرديد كه عوامل مختلفي در خشونت مردان عليه زنان وجود داشته كه مي توان به مباحث زيستي ، فرهنگي ، اقتصادي و اجتماعي اشاره نمود همچنين وضعيت خانوادگي و سطح تربيت اجتماعي و فردي افراد در بوجود آمدن مسئله فوق از اهميت بالايي برخوردار است در اين ميان قانون نيز راهكارهايي را در نظر گرفته است كه البته اين راهكارها در محيط خانواده چندان كاربردي ندارند زيرا زنان گاهي در خانه پدري از سوي والدين و برادران و در خانه همسر از سوي او و در اجتماع به وسيله برخي نهادها وسازمانها مورد خشونت قرار مي گيرند در دايره خشونت مي توان از ضرب و جرح تا مقابله با رشد و پيشرفت زنان در جامعه به عناوين مختلف نام برد، در اين دايره حتي ممنوعيت بكارگيري برخي از مشاغل در سطح جامعه مي تواند از عوامل خشونت محسوب گردد آنچه كه مهم به نظر مي آيد نوع خشونت نيست بلكه اثرات وتبعات آن از اهميت بيشتري برخوردار است در پژوهش حاضر تمامي عوامل فوق مورد بحث و بررسي قرار گرفته و يك فصل از پژوهش نيز به راهكارها و پيشنهادهاي مبارزه با خشونت عليه زنان اختصاص داده شده است در يك جمع بندي مي توان عوامل محيطي و خانوادگي و سطح آگاهي زنان را از جمله عوامل مورد خشونت قرار گرفتن زنان نام برد.

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چكيده1

مقدمه. 2

فصل اول: كليات تحقيق .................................................................................................... 4

1-1- بيان مسئله. 5

1-2- اهميت موضوع و ضرورت تحقيق.. 7

1-3- اهداف تحقيق.. 9

1-3-1- هدف اصلي.. 9

1-3-2- هدف فرعي.. 9

1-4- سؤالات تحقيق.. 10

1-4-1- سوال اصلي.. 10

1-4-2- سوال فرعي.. 10

1-5- فرضیه های تحقيق.. 11

1-5-1- فرضیه اصلي.. 11

1-5-2- فرضیه فرعي.. 11

1-6- تعاريف مفاهيم. 12

1-7- روش تحقيق.. 13

1-8- پيشينه تحقيق.. 14

1-8-1- پيشينه خارجي.. 14

1-8-2- پيشينه داخلي.. 19

1-8-3- جمع بندي از پيشينه تحقيقات... 24

فصل دوم: مباني و چارچوب نظري تحقيق..................................................................... 26

2-1- مروري بر مباني نظري.. 27

2-2- ساختار خانواده در ایران و جهان. 31

2-2-1- ساختار خانواده در گذشته. 32

2-2-1-1- خانواده گسترده33

2-2-1-1-1- ويژگي‌هاي خانواده گسترده35

2-2-1-2- خانواده هسته اي.. 36

2-2-1-2-1- ويژگي‌هاي خانواده هسته اي.. 37

2-2-2- سير تحول خانواده و موقعيت زن در ايران. 38

2-2-3- تغييرنقش مردان در خانواده38

2-2-4- تغيير نقش زنان در خانواده39

2-2-5- نگرش جامعه نسبت به خانواده در ايران. 40

2-3- عوامل ايجاد خشونت... 44

2-3-1- علل اقتصادي.. 44

2-3-2- عوامل فرهنگي.. 47

2-3-3- رسانه هاي جمعي.. 47

2-4- خشونت خانگي در ايران. 49

2-4-1- روابط زن و مرد از گذشته تاكنون. 49

2-4-2- خشونت خانگي عليه زنان. 50

2-4-3- ويژگي هاي شخصيتي زنان خشونت ديده51

2-4-4- ويژگي هاي شخصيتي مردان خشن.. 51

2-5- انواع خشونت عليه زنان. 53

2-5-1- خشونت رواني.. 53

2-5-2- خشونت جسمي.. 54

2-5-3- خشونت جنسي.. 54

2-5-4- خشونت اقتصادي.. 54

2-6- آثار و پیامدهای خشونت علیه زنان. 55

2-6-1- اثرات كوتاه مدت... 55

2-6-1-1- آسيب جسماني زن. 55

2-6-1-2- آسيب روحي و عاطفي.. 56

2-6-1-3- لطمه روحي كودكان. 56

2-6-2- اثرات بلند مدت... 57

2-6-2-1- آسيب شديد روحي و ماندگاري استرس و ترس در زنان. 57

2-6-2-2- عدم مشاركت در امور اجتماعي.. 58

2-6-2-3- ابتلا به HIV به جهت خشونت جنسي.. 58

2-7- حوزه هاي خشونت عليه زنان. 60

2-7-1- حوزه خصوصي 60

2-7-1-1- در خانه پدر 60

2-7-1-2- در خانه شوهر 60

2-7-2- حوزه عمومي.. 61

2-7-2-1- آداب و رسوم. 61

2-7-2-2- فرهنگ شفاهي و كتبي.. 61

2-7-2-3- سنت ها :61

2-8- چارچوب نظري پژوهش... 62

2-8-1- نظریه های خشونت... 62

2-8-1-1- جنبه زيستي.. 62

2-8-1-2-عوامل روان شناختي و شخصيتي.. 62

2-8-1-3- نظريه خشونت ذاتي.. 64

2-8-1-4- نظريه محروميت – تهاجم. 65

2-8-1-5-نظريه نيازهاي انساني.. 66

2-8-1-6- نظريه تحريك... 66

2-8-1-7- ويژگي هاي شخصيتي.. 67

2-8-1-8- ناكامي.. 68

2-8-1-9- ضعف اخلاقي.. 68

2-8-1-10- اعتياد و مصرف مواد مخدر. 69

2-8-2- ‌رويكرد روانشناسي اجتماعي.. 69

2-8-2-1- نظريه يادگيري اجتماعي.. 69

2-8-2-2- نظريه مبادله. 71

2-8-2-3- نظريه منابع. 71

2-8-2-4- نظريه كنترل اجتماعي.. 71

2-8-3- رويكرد جامعه شناختي.. 72

2-8-3-1- تالكوت پارسنز(نظريه كاركردگرايي)72

2-8-3-2- رنه كونيگ... 74

2-8-3-3- هلموت شلسكي.. 79

2-8-3-4- فردريك انگلس... 82

2-8-3-5- ماكس هوركهايمر. 84

2-8-3-6- نظريه فمينيستي.. 87

فصل سوم: راهكارهاي پيشگيري از خشونت ................................................................. 93

مبحث اول : پيشگيري.. 94

3-1-1- مفهوم پيش گيري از جرم. 94

3-1-2 - پيش گيري وضعي و پيش گيري اجتماعي.. 94

3-1-3- پيشگيري اوليه ، ثانويه و ثالث... 96

مبحث دوم : راهکارهای پیشگیری از بزه دیدگی زنان. 98

3-2-1- راهکارهای اجتماعی – فرهنگی.. 98

3-2-2- لزوم عملکرد پویای قانون‏گذار. 104

3-2-3- لزوم عملکرد پویای نهادهای اجرائی(سياست جنايي اجرايي)107

3-2-3-1- پرورش نیروهای متخصص با وظیفه بازدارندگی.. 108

3-2-3-2- به کارگیری پلیس زن. 109

3-2-3-3- ضرورت اقدام فوری نسبت به مرتکب بالقوه خشونت... 111

مبحث سوم : راهكارهاي نهادهاي كيفري در پيشگيري از بزه ديدگي زنان. 113

3-3-1- تقويت اطلاعات آماري و ارتقاي افكار عمومي.. 114

3-3-2- ايجاد مراكز مشاوره و خطوط بحران. 116

3-3- 3- آموزش زنان در خودایمن‏سازی.. 117

3-3-3-1- ارتقای سطح آگاهی زنان با هدف ایجاد خودباوری و درک ضرورت خروج‏ فوری ازقلمرو خشونت 117

3-3-3-2- تلاش برای احقاق حقوق خود. 118

3-3-3-3- آموزش عدم تحمل خشونت به زنان. 118

3-3-3-4- تقلیل فرصت‏های بالقوه خشونت... 118

مبحث چهارم : راهکارهای پیشگیری پس از بزه دیدگی زن. 120

3-4-1- راهكارهاي عدالت کیفری.. 121

3-4-2- عملکرد پویای نهاد قضائی.. 121

3-4-2-1- ایجاد مسئولیت در ضابطین و مقام تعقیب و تحقیق.. 123

3-4-2-2- پرورش قضات و استفاده از قضات زن. 126

3-4-2-3- همکاری قضات و متخصصین.. 129

3-4-3- لزوم عملكرد و پويايي نهادهاي اجرائي.. 130

3-4-4- سازوكارهاي ناظر بر نهادهاي غير كيفري.. 132

3-4-4-1- ایجاد مراکز درمانی،بهداشتی و مشاوره‏ای.. 134

3-4-4-1-1- شناسایی و معرفی بزه‏دیدگان خشونت... 134

3-4-4-1-2- صدور گواهی‏های پزشکی.. 135

3-4-4-1-3- درمان سریع. 135

3-4-4-2-ایجاد خانه‏های امن ومراکز کمک به بزه‏دیدگان. 136

3-4-4-3-کمیسیون‏های جبران خسارت... 137

3-4-5- قانون و خشونت... 139

3-4-5-1- نقش پلیس... 139

3-4-5-2- اختیارات بازداشت کردن. 142

3-4-5-3- ضمانت‌گیری از متهم. 144

3-4-5-4- واکنش‌های حقوقی.. 144

3-4-5-5- طلاق - جدایی.. 145

3-4-5-6- راه‌حل‌های حقوق مدنی.. 146

3-4-5-7- سیستم حقوقی جدی و پاسخ‌گو. 148

نتيجه گيري و پيشنهادات................................................................................................ 150

نتيجه گيري.. 151

پيشنهادات... 154

محدوديت هاي تحقيق.. 157

منابع و ماخذ. 158

فهرست منابع فارسي.. 159

فهرست منابع غير فارسي.. 163

چكيده به زبان انگليسي 164