به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

بررسی جايگاه عمل نوعاً كشنده در توصيف قتل در حقوق كيفري ايران و انگليس

چکیده :

شریعت اسلام همیشه اعمال را مقارن با قصد می داند و برای هر انسانی سهمی از نیت او قرار می دهد وبه همین جهت هنگام اثبات مسئولیت برای مجرم، تنها به جرم نمی نگرد بلکه ابتدا به جرم و بعد به قصد مجرم توجه می کند و بر این اساس مسئولیت مجرم را مترتب می سازد، از نظر حقوق سوء نیت، اراده جهت یافته به مقاصد نهی شده در حقوق جزا می باشد. قصد به قصد با سبق تصمیم و قصد ساده تقسیم می شود که در قصد با سبق تصمیم بین ارتکاب فعل و تفکر مجرمانه فاصلۀ زمانی طولانی وجود دارد و فاعل در این فاصله به اندیشه و زمینه سازی برای ارتکاب جرم می پردازد. در حقوق امریکا برای سبق تصمیم سوء دو معنا درنظر گرفته شده است یکی قصد قتل و دیگری کشتن با بی تفاوتی فاحش. در حقوق انگلیس مواردی وجود دارد که شبیه قتل عمدی با کار نوعاً کشنده در حقوق ایران است از جمله موارد مذکور دعوای هیام ، ندریک و هنکاک می باشد. وجه تمایز قتل عمد از غیر عمد در حقوق انگلیس وجود سوءنیت قبلی یا سبق تصمیم سوء در قتل عمد است. قصد ساده یا سوء نیت ساده عبارت از خواستن ارتکاب فعل مجرمانه به نحوی که بین تفکر و وقوع جرم فاصله ای وجود نداشته باشد و قبلاً مرتکب برای آن نقشه ای طراحی نکرده باشد. همچنین قصد به درجات مختلفی مثل قصد صریح و غیر صریح و قصد احتمالی یا بی پروایی تقسیم می شود که قصد صریح وقتی است که فاعل به روشنی قصد کشتن دیگری داشته و ارادۀ ابتدایی به قتل یا سلب حیات از مجنی علیه تعلق گرفته و آن را خواسته باشد. قصد صریح نیز انواعی دارد که فقها معمولاً متذکر این موارد شده اند که عبارتند از قصد جازم و قصد رجایی یا نادراً کشنده، در برخی از جرائم متهم نمی خواهد یا قصد ندارد نتیجه ای را موجب شود اما تقریباً مطمئن است که آن نتیجه رخ خواهد داد. به موجب این معنا اگر نتیجه بسیار محتمل تشخیص داده شود نیت وجود دارد اما اگر صرفاً محتمل یا ممکن پیش بینی شود بی تفاوتی یا بی پروایی وجود خواهد داشت. فقها دو ملاک در تحقق رکن روانی قتل عمدی بیان داشته اند یکی قصد قتل و دیگری قصد فعلی که نوعاً کشنده است. قصد صریح و ابتدایی برکشتن دیگری با هر وسیله ایهرچند نادراً کشنده باشد چنانچه منتهی به فـوت گردد موجب قصاص است، ارتکاب فعل نوعاً کشنده در صورتی موجـب قصـاص است که حاکی از قصد بوده و مظاهر خارجی عمـد در قتل باشد. با ظاهر بنـدهـای ب و ج مـاده 206 قــانون مجـازات اسـلامی به نـظر مـی رسد مقـنن امـاره ای را که

کاشف از قصد مرتکب باشد ارائه نموده است و آن کشنده بودن کار است. قتل عمد محض قتلی است که مرتکب قصد صریح قتل داشته باشد و عمل وی نیز نوعاً کشنده باشد. قتل عمد همچنین بنابر نظر قانونگذار و صاحب تحریرالوسیله در جایی که عمل نادراً کشنده است اما قصد کشتن وجود دارد متصور است برخی این موارد را قتل عمد نمی دانند. نوعاً کشنده بودن عمل دارای مصادیقی است که عبارتند از کشنده بودن به اعتبار وسیله،کشنده به اعتبار حساس بودن موضع، حساس بودن و کشنده بودن به اعتبار وضعیت جسمی و روحی مجنی علیه ،همچنین در خصوص ضابطۀ نوعاً کشنده حقوق دانان برداشت های متفاوتی داشته اند که به برداشت ذهنی و برداشت عینی و برداشت مختلط یا عینی ذهنی می توان اشاره نمود.

 فهرست مطالب

مقدمه .........................................................................................................................................1

الف: تبیین موضوع.......................................................................................................................2

ب: سؤالات تحقیق......................................................................................................................6

پ: ضرورت تحقیق.....................................................................................................................7

ت: شیوۀ کار...............................................................................................................................7

ث: سازمان تحقیق........................................................................................................................7

فصل نخست: مفهوم، انواع و درجات قصد............................................................9

مبحث نخست: مفهوم قصد ............................................................................................ 10

گفتار نخست: مفهوم لغوی قصد...................................................................................... 10

گفتار دوم: مفهوم فقهی قصد .......................................................................................... 10

گفتار سوم: مفهوم حقوقی قصد....................................................................................... 12

مبحث دوّم : انواع قصد................................................................................................... 15

گفتار نخست: قصد باسبق تصمیم ................................................................................... 15

گفتار دوم: قصد ساده ................................................................................................... 17

مبحث سوّم : درجات قصد ............................................................................................ 18

گفتار نخست: قصد صریح یا مستقیم................................................................................ 18

گفتار دوم: قصد غیرصریح یا ضمنی .............................................................................. 20

گفتار سوم: قصد احتمالی یا بی پروایی............................................................................. 30

فصل دوّم: مفهوم و درجات قتل عمدی..............................................................43

مبحث نخست: مفهوم قتل عمدی..................................................................................... 44

گفتارنخست: مفهوم قتل................................................................................................. 44

گفتار دوم: مفهوم عمد ................................................................................................. 44

گفتار سوم: مفهوم قتل عمدی ......................................................................................... 46

مبحث دوم : درجات قتل عمدی...................................................................................... 51

گفتار اول: قتل عمد همراه با قصد صریح یا مستقیم............................................................ 51

گفتار دوم: قتل عمد همراه با قصد غیرصریح یا غیرمستقیم ................................................. 54

گفتار سوم: قتل عمد همراه با قصد احتمالی یا بی پروایی ................................................... 56

فصل سوّم: تبیین ضابطه نوعاً کشنده...................................................................62

مبحث نخست: مفهوم ضابطه نوعاً کشنده در فقه و قانون .................................................... 63

گفتار نخست: در فقه...................................................................................................... 63

گفتار دوم: در قانون ..................................................................................................... 68

مبحث دوم : مصادیق نوعاً کشنده بودن عمل .................................................................... 71

گفتار نخست:کشنده بودن به اعتبار وسیله ......................................................................... 71

گفتار دوم: کشنده بودن به اعتبار حساس بودن موضع ........................................................ 72

گفتار سوم: کشنده بودن به اعتبار وضعیت جسمی و روحی مجنی علیه.................................. 74

مبحث سوم: ماهیت عینی و ذهنی ضابطه نوعاً کشنده بودن فعل ........................................... 77

گفتار نخست: برداشت ذهنی از ضابطۀ نوعاً کشنده ........................................................... 77

گفتار دوم : برداشت عینی از ضابطه نوعاً کشنده ( علم قاتل به فعل نوعاً کشنده) .................... 81

گفتار سوم: برداشت عینی ـ ذهنی از ضابطه نوعاً کشنده ..................................................... 83

نتیجه گیری و پیشنهادها................................................................................................. 90

منابع و مآخذ................................................................................................................. 99