به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

بیداری اسلامی و روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس (2010 – 2013)

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات

1- بیان مساله. 2

2- اهداف پژوهش. 3

3- ضرورت پژوهش. 3

5- سؤال اصلی تحقیق. 4

6- فرضیه اصلی تحقیق. 4

7- متغییر مستقل. 4

8- متغییر وابسته. 4

9- تعریف عملیاتی (شاخص­سازی). 4

10- تعریف مفاهیم. 5

11- ادبیات و پیشینه تحقیق. 6

12- روش تحقیق. 8

13- روش گردآوری داده­ها. 8

14- سازماندهی تحقیق. 9

فصل دوم: چارچوب نظری.. 10

مقدمه. 11

سازه­انگاری. 11

پیش­فرض­های اصلی سازه­انگاری. 13

1- ساختار - کارگزار13

2- هویت و نقش آن در شکل دادن به منافع. 16

3- برساخته بودن هویت.. 19

فصل سوم: چگونگی تأثیرگذاری بیداری بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج فارس.. 26

مقدمه. 27

تاریخچه روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس. 28

1-3 چگونگی تأثیر بیداری اسلامی بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس. 31

1-1-3 تقابلایدئولوژیک... 31

2-1-3 درک متعارض... 36

3-1-3 رهیافت و ذهنیت تاریخی منفی.. 39

4-1-3 رقابت قدرت در منطقه. 42

5-1-3 ایران هراسی و شیعه هراسی.. 49

2-3 فصل چهارم: برآیند تأثیر بیداری بر روابط سیاسی ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس.. 54

1-2-3 تشدید تقابلات و رقابت­های منطقه­ای.. 54

1-1-2-3 جلوگیری از تحرکات منطقه‌ای ایران. 54

1-1-1-2-3 بحرین:54

1-1-1-1-2-3 اعزام نیروهای سپر جزیره56

2-1-1-1-2-3 طرح الحاق بحرین از سوی عربستان. 57

3- 1-1-1-2-3 تبلیغات رسانه­ای.. 57

2-1-1-2-3 بحران یمن.. 60

اقدامات شورای همکاری در یمن.. 60

1- 2-1-1-2-3 طرح آشتی ملی.. 61

2-2-1-1-2-3 ارتباط با نخبگان و رهبران قبایل.. 61

3- 2-1-1-2-3 تحریف جنبش و تفرقه در میان مخالفین.. 62

4- 2-1-1-2-3 جلوگیری از تشکیل دولت مردمی.. 62

5- 2-1-1-2-3 کمک‌های مالی - نظامی.. 63

2-1-2-3 تشدید رقابت قدرت در منطقه در قالب جنگ نیابتی.. 65

1-2-1-2-3 بحران سوریه. 65

1-1-2-1-2-3 علل و اهداف شورای همکاری خلیج‌فارس در سوریه. 65

1-1-1-2-1-2-3 سقوط متحدین منطقه‌ای و تضعیف محور اعتدال. 65

2-1-1-2-1-2-3 تقابل رادیکالیسم با محافظه‌کاری عربی.. 67

3- 1-1-2-1-2-3 گفتمان سلفی­گری.. 68

4- 1-1-2-1-2-3 نفوذ در حوزههای حیاتی لبنان و فلسطین.. 69

5-1-1-2-1-2-3 تضعیف ایران. 71

6-1-1-2-1-2-3 رهبری عربستان سعودی از شورای همکاری خلیج‌فارس... 72

7-1-1-2-1-2-3 اهمیت راهبردی سوریه. 73

2-2-1-2-3 ائتلاف با ترکیه. 73

3-2-1-2-3 اقدامات شورای همکاری خلیج‌فارس در سوریه. 78

1-3-2-1-2-3 تخریب رسانه­ای.. 78

2-3-2-1-2-3 تحریم اقتصادی.. 79

3-3-2-1-2-3 تجهیزات نظامی.. 79

4-3-2-1-2-3 تطمیع روسیه. 80

5-3-2-1-2-3 برگزاری نشست و اجلاس و صدور قطعنامه. 81

6-3-2-1-2-3 تصویب قطعنامه. 81

7-3-2-1-2-3 مالی.. 81

8- 3-2-1-2-3 قطع روابط دیپلماتیک... 82

4-2-1-2-3 ایران در بحران سوریه. 82

2-2-3 لبنان. 84

3-2-3 عراق. 85

2-2-3 تشدید رویکرد امنیتی و افزایش خریدهای نظامی و تسلیحاتی.. 86

3-2-3 صدور قطعنامه‌ها علیه ایران. 90

4-2-3 کاهش روابط دیپلماتیک... 93

فصل پنجم: بیداری اسلامی و روابط اقتصادی ایران و شورای همکاری خلیج­فارس 95

تاریخچه روابط اقتصادی شورا. 96

بیداری اسلامی و روابط اقتصادی ایران و شورای همکاری خلیج­فارس. 113

1-4 رقابت درزمینه نفت. 113

2-4 تحولات عربی و مراودات تجاری طرفین در این دوره. 126

1-2-4 واردات ایران از شورای همکاری خلیج­فارس... 126

2-2-4 صادرات ایران به شورای همکاری خلیج‌فارس... 130

نتیجه­گیری.. 135

کتاب­نامه..144

چکیده

بیداری اسلامی و تحولات اخیر رخ داده در خاورمیانه و شمال آفریقا باعث تغییر نظام­های سیاسی، دگرگونی ساختار و تأثیرات وسیعی بر تعاملات سیاسی و امنیتی منطقه‌ شده است.این خیزش‌های جهان عرب، محیط پیرامونی و بازیگران منطقه­­ای (دول عربی) را در محاصره دگرگونی‌هایی قرار داد که برآیند آن سقوط متحدین، چالش در حوزه­های حیاتی، گسترش موج دموکراسی­خواهی و بحران­های پراکنده در بعد داخلی بود که تأثیراتی را بر دول عربی منطقه ازجمله خلیج‌فارس و سیاست خارجی آن به‌عنوان بازیگری مهم در منطقه خاورمیانه بر جای گذاشت. با تغییر معادلات قدرت در منطقه، پویش­های رفتاری و روابط میان بازیگران شکل تازه­ای یافته و منطقه بلوک­بندی جدیدی را شاهد است که در یک‌طرف محور مقاومت به زعامت ایران و دیگری محور سازش به رهبری عربستان قرار دارد. ازاین‌جهت تحولات بیداری اسلامی منجر به تقویت اتحادها و ائتلاف­ها و بازتعریف روابط بین دول منطقه در گفتمان جدید بیداری اسلامی شد. این طرح درصد پاسخگویی به این سؤال است که در این فضا روابط میان ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس به‌عنوان دو طیف رقیب، چه تغییری را مشاهده کرده است؟ فرضیه­ی ارائه‌شده دال بر این است که تحولات بیداری اسلامی تأثیری منفی بر روابط دو طرف داشته و سبب تشدید واگرایی در روابط سیاسی و اقتصادی دو طرف گردیده است.

واژگان کلیدی: بیداری اسلامی، شورای همکاری خلیج فارس، واگرایی، موازنه منطقه­ای، ایران هراسی

فصل اول

کلیات

1- بیان مساله

جنبش­های سیاسی و اجتماعی به‌عنوان یکی از بازیگران نظام منطقه­ای و بین­المللی به همان اندازه که توانایی به هم ریختن نظم موجود را دارند با فراهم بودن شرایط، قدرت حضور و تأثیرگذاری در پویش­های منطقه­ای و نظام بین­الملل را نیز به دست آورده­اند که بیداری اسلامی در خاورمیانه نیز از این طیف به شمار می‌رود. اگرچه از آغاز بیداری اسلامی در کشورهای مسلمان حدود دو قرن می­گذرد، اما امروزهدورجديدىازاينجنبشدرسراسرجهانبهچشم می‌خورداین جنبش‌ها از تونس شروع شده و به سرعت به سایر کشورهای اسلامی از قبیل مصر، یمن، بحرین، لیبی، اردن و عربستان سعودی کشیده شد.

ساختار قدرت و پیچیدگی منافع قدرت­های مختلف در خاورمیانه، به‌گونه‌ای است که هرگونه تغییر و تحول ساختاری در آن، بر حوزه­های داخل منطقه­ای تأثیرات گسترده­ای خواهد داشت و تغییر در مؤلفه‌های امنیتی در سطح منطقه قادر است امنیت تمامی اعضای منطقه را تحت تأثیر قرار دهد. خیزش‌های مذکور سرآغازی بر تحولات و لرزش‌های ژئوپلیتیکی گسترده در فضای خاورمیانهو شمال آفریقاست که دگرگونی‌های وسیعی را در صحنه‌های سیاست جهانی و مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی این حوزه به همراه داشته است. موج جدیدی بیداری در منطقه، موجب تغییر در شکل اتحادها و اختلاف­های منطقه­ای و تغییر در ساختار بازیگران منطقه­ای شده است. اتحادها و ائتلاف­های جدید منطقه­ای، مناقشات و منازعات نظامی نوین در منطقه و نقش و تأثیرگذاری بر سیاست خارجی کشورهای منطقه ازجمله عرصه­های مهم بازیگری این نهضت­ها به شمار می‌رود. بنابراین، شکل­گیری قیام‌های مردمی‌ ،گسترش حرکت­های اسلامی و سقوط نظام‌های سیاسی باعث تغییرات ساختار سیاسی- امنیتی و تغییر در صفحه شطرنج ژئوپلیتیک خاورمیانه شده است. شورای همکاری خلیج‌فارس نیز به‌عنوان یکی از بازیگران مهم و تأثیرگذار منطقه خاورمیانه از این قاعده مستثنی نیست و از این تغییرات متأثر شده است.

شورای همکاری خلیج‌فارس در پاسخ به یکی از همین تغییرات منطقه‌ای بود که به در قالب یک سازمان منطقه­ای در ماه مه سال 1981 مرکب از شش کشور عربستان، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین تشکیل شد. تحلیل گران علل شکل‌گیری شورا را وقوع انقلاب اسلامی در ایران، خلأ قدرت ناشی از حضور شاه، اشغال افغانستان و آغاز جنگ ایران و عراق برمی­شمارند.( نعیمی ارفع، 1374: 34) تاریخچه‌ی رابطه‌ی شورا و ایران در طول دوره‌های مختلف صرف‌نظر از برخی دوره‌ها به صورت موقتی و سطحی سابقه تیره‌ای دارد. نگاه شورا به ایران را از علل تشکیل شورا ( وقوع انقلاب اسلامی) و مخالفت شورا در مواردی مثل جنگ تحمیلی، مخالفت با حق هسته‌ای ایران ، بحران جزایر و.. می­توان مشاهده کرد. این نگرش هم در تحولات اخیر بیداری اسلامی در منطقه تکرار و ما شاهد مخالفت آشکار شورا همکاری با ایران هستیم. علت این امر هم این می­باشد که حفظ وضع موجود مهم­ترین چارچوب برای تحلیلی عملکرد و اقدامات شورای همکاری خلیج‌فارس بیان کرد و از تحولات اخیر احساس نگرانی کرده ، تلاش می‌کند تا از سرایت دومینوی انقلاب‌های مردمی و موج بیداری اسلامی در منطقه خلیج‌فارس جلوگیری کند و در این میان ایران را به‌عنوان دشمن و طرفدار مخالفین خود متهم می‌کنند.

شورای همکاری خلیج‌فارساز جانب جمهوری اسلامی ایران احساس تهدید می­کند چرا که ایران را بزرگ‌ترین رقیب منطقه‌ای خود می‌داند و از جانب ایران احساس تهدید می­کند؛ و این مسئله با وقوع تحولات اخیر که نفوذ ایران در منطقه افزایش‌یافته و ما شاهد سقوط متحدین شورا، روی کار آمدن دولت‌های مخالف شورا و قدرتمند شدن محور مقاومت هستیم تشدید شده است. و در این راستاست که شورا، ایران را متهم به دخالت در امور داخلی کشورهای شورا برای مثال بحرین را عنوان می‌کنند. و در واکنش به این اوضاع به ایجاد ائتلاف و اتحاد برای برقراری موازنه، متهم ساختن ایران به صدور انقلاب و تلاش برای سرنگونی دولت‌های منطقه، تهدید تلقی کردن برنامه‌ی هسته‌ای ایران و ... توسل جستند. ازاین‌جهت بیداری اسلامی و تحولات اخیر باعث افزایش واگرایی سیاسی و اقتصادی شورای همکاری خلیج‌فارس ایران شده است.

2- اهداف پژوهش

هدف در این پژوهش این است که تحولات اخیر موسوم به بیداری اسلامی یا بهار عربی که در خاورمیانه در سال 2010 به وقوع پیوست و هر یک از کشورهای خاورمیانه درگیر در این مسیر کرد، چه تأثیری بر ارتباط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس داشته است؟ این تأثیر بر کدام جنبه‌های روابط این دو بیشتر تأثیرگذار بوده است؟ این جریان آینده‌ی رابطه‌ی این دو بازیگر را تا چه حد تحت تأثیر قرار می­دهد؟ این تحولات باعث همگرایی میان این می‌شود یا واگرایی؟

3- ضرورت پژوهش

کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس دربرگیرنده حوزهجنوبی محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران هستند و رفتار و عملکرد آن‌ها در سیاست خارجی متغییرهای عمده‌ای از نظر تأثیرگذاری بر منافع امنیتی ملی محسوب می‌شود. این رفتارها تنها منعکس‌کننده جایگاه و قدرت هر یک از این کشورها نیست، بلکه از طریق همگرایی و سیاست‌گذاری مشترک این کشورها با همدیگر و همچنین تعاملات آن‌ها با قدرت‌های فرا منطقه‌ای اهمیت به‌مراتب بیشتری پیدا می­کند. در سال­های اخیر تحولات منطقه‌ای مانند بحران عراق، مسائل لبنان و فلسطین، افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه و افزایش قیمت نفت و بالا رفتن مازاد، درآمد نفتی انحصاری، تحولات اخیر در منطقه تحت عنوان بیداری اسلامی(تونس، لیبی، یمن، مصر...) اهمیت این شورا را افزایش داده و بررسی نوع و رویکرد تعاملی آن در روابطش با ایران را ضروری ساخته است.

5- سؤال اصلی تحقیق

بیداری اسلامی چه تأثیری بر روابط سیاسی و اقتصادی ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس(2010- 2013) داشته است؟

6- فرضیه اصلی تحقیق

بیداری اسلامی از طریق گسترش ایدئولوژی رقیب( وهابیت در مقابل شیعه)، تقویت موج ایران هراسی و شیعه هراسی، جبهه‌گیری مستقیم محور اعتدال در برابر محور مقاومت، ایجاد اتحاد و توازن قوا در مقابل ایران، تشدید ذهنیت تاریخی منفی، درک متعارض دو طرف باعث تشدید واگرایی­های سیاسی، اقتصادی، بین ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس( 2010- 2013) شده است.

7- متغییر مستقل

بیداری اسلامی

8- متغییر وابسته

روابط سیاسی و اقتصادی ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس (1010- 2013)

9- تعریف عملیاتی (شاخص­سازی)

شاخص­ متغییر مستقل: گسترش امواج دموکراسی­خواهی، مردمی بودن، استکبارستیزی، اسلامی بودن

شاخص‌های متغییر میانجی: گسترش ایدئولوژی رقیب( وهابیت در مقابل شیعه)، تقویت موج ایران هراسی و شیعه هراسی، جبهه‌گیری مستقیم محور اعتدال در برابر محور مقاومت، ایجاد اتحاد و توازن قوا در مقابل ایران، تشدید ذهنیت تاریخی منفی، درک متعارض دو طرف.

شاخص­های متغییر وابسته: شاخص­های واگرایی سیاسی در شاخص­های تشدید تقابلات و رقابت­های منطقه­ای، تشدید رویکرد امنیتی شورای همکاری خلیج‌فارس، صدور قطعنامه­ها و اعلامیه­ها و کاهش روابط دیپلماتیک قابل بررسی است. شاخص‌های رویکرد اقتصادی نیز در رقابت نفتی و مراودات تجاری- بازرگانی بررسی گردیده است.

10- تعریف مفاهیم

بیداری اسلامی

بیداری اسلامی (یقظه) ضد خواب است و به معنی فعال شدن هوش (آگاهی) است. درباره تعریف بیداری اسلامی اجماعی وجود ندارد ولی نکته مشترک میان صاحب‌نظران این است که از آن به‌عنوان اصلاح دینی و احیاگر تعبیر شده است.که در عربی با الصّحوة الاسلامیّه، البعث الاسلامیه، التیار الاسلامیه، و الحرکة الاسلامیه نام برده می‌شود. (عباسی، صحافی، 1391: 65) جنبش بیداری اسلامی اصطلاح است که برای بیان جنبشی مبتنی بر آگاهی(نسبت به اصول رهایی‌بخش اسلام) عمل سیاسی( اقدام به تغییر وضع موجود) برای رسیدن به وضع مطلوب و بر بنیان اسلام‌خواهی مبنی بر اهمیت و اولویت عنصر تکلیف دینی بر منافع زودگذر پیرامونی شکل‌گرفته و هدف از آن شکل‌گیری نوعی نظام سیاسی است؛ که (در مقام نخست) در تعارض با الگوی اسلامی مملکت‌داری نبوده و در مقام دوم برآمده از مبانی و مبادی معرفتی و هویتی اصیل دینی باشد.(افتخاری،1391: 95) آغاز بیداری اسلامی تقریباً به دو سده پیش برمی‌گردد و توسط کسانی مثل سید جمال‌الدین اسدآبادی، محمد عبده و عبدالرحمان کواکبی (برای اصلاح امور مسلمین و مبارزه با فساد) شکل گرفت. تحولات اخیر رخ داده در خاورمیانه نیز دنباله‌ی همین جریان پاسخی به نظام‌های دیکتاتوری منطقه و سلطان‌نشین‌ها برای اصلاح جامعه و دست‌یابی به دموکراسی در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است.

موازنه قوا

معنای ساده واژه توازن قوا عبارت است از وجود نوعی تعادل بین قدرت کشورهای عضو نظام بین‌الملل به‌نحوی‌که هیچ‌کدام از آن‌ها نتوانند از چنان قدرت مسلطی برخوردار شوند که اراده خود را بر دیگران تحمیل کنند.واژه توازن قوا از سابقه تاریخی زیادی برخوردار است و برای نظریه‌پردازان سیاسی و سیاستمداران دوره باستان نیز آشنا بوده است. موازنه‌ی قدرت، قانون رفتار دولت­هاست، دولت­ها در صورت رویارویی با قدرتی متجاوز و برهم زننده‌ی تعادل، به تأسیس یک ائتلاف متوازن‌کننده مبادرت ورزیده و از ظهور قدرتی مسلط و برتر جلوگیری می‌کنند. (دوئرتی و گراف، 1372: 67) وجود نظام توازن قوا بیان­گر این است که کشورها در شرایط متعدد اتحادها و ائتلاف‌های خود را تغییر دهند.

ایران­هراسی

تلاشی از سوی کشورهای غربی و عربی با مقاصد مختلف جهت القای انگاره تهدید بودن ایران برای نظام­ بین­الملل خصوصاً منطقه خاورمیانه است. در این راهبرد ایران به‌عنوان عامل ناامنی و عنصر نامطلوب در منطقه ترویج داده می‌شود. در این رویکرد ایران را یک تهدید امنیتی برای منطقه تلقی کرده و سعی در افزایش ایجاد ذهنیت منفی به ایران و قدرت او در منطقه هستند. که در این راستا برنامه هسته­ای ایران، افزایش قدرت منطقه­ای ایران، افزایش نفوذ در میان شیعیان، دستاوردهای فنی و نظامی و... را در جهت عکس تفسیر و برداشت­های تقابلی را پرورش می­دهند.

ایدئولوژی

چیدمان ارزش­های بنیادین سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در قالب منظومه­ای از انگاره­ها که به‌عنوان زیربنایی برای یک نظام اجتماعی یا «شیوه زندگی» آرمانی ایفای نقش می­کند.(پلنو و آلتون، 1387: 171).

هویت:

تصوراتی از خصوصیات فردی و تمایز (خودمحوری) مربوط می‌شود که توسط یک بازیگر حفظ و القا شده و به واسطه روابط با دیگران شکل‌گرفته و در طول زمان اصلاح شده است. (وهاب پور، 1385: 6)

11- ادبیات و پیشینه تحقیق

مجید روحی دهبنه در مقاله‌ای با عنوان تبييني سازه­انگارانه از علل واگرايي ايران و شوراي همکاري خلیج‌فارس به تبیین ابعاد نظري واگرايي در روابط خارجي بين ايران و کشورهاي شوراي همکاري خلیج‌فارس بدون تأکید بر دوره خاصي می­پردازد. او علل واگرایی را علاوه بر محذورات ساختاری، فضاي رقابتي، بی‌اعتمادی و عدم آگاهي منطقه‌ای را بين ايران و شوراي همکاري خلیج‌فارس عنوان می­دارد که برای بهبود روابط، دو طرف محکوم به تغییر انگاره­های ذهنی خود از یکدیگرند.(روحی دهبنه، 1390)

سید امیر نیاکویی و حسین بهمنش در مقاله­ای تحت عنوان بازيگران معارض در بحران سوريه: اهداف و رويکردها به بررسی تغییر و دگرگونی­های سیاسی در منطقه به طور خاص در سوریه پرداخته است. در این مقاله نویسندگان به واکاوي انگیزه‌های مهم‌ترین بازيگران بین‌المللی که خواهان سقوط نظام حاکم در سوريه می­پردازد. که با توجه به گستردگي بازيگران معارض، تنها به امريکا، عربستان و ترکيه که تأثیرگذارترین بازيگران نيز محسوب می‌شوند، پرداخته شده است. برداشت­های این مقاله حاکي از آن است که منافع سه کشور فوق در سوريه، به سطح بالايي از همپوشاني رسيده است؛ امريکا به دنبال تضعيف جبهه مقاومت به نفع رژيم صهيونيستي است، عربستان به دنبال گسترش نقش‌آفرینی و جلوگيري از نفوذ ژئوپلیتیکی و ايدئولوژيکي ايران در منطقه است و درنهایت، ترکيه گسترش نفوذ در خاورميانه و اعاده گذشته تاريخي خود را دنبال می‌کند. در اين ميان، جلوگيري از گسترش قلمرو ژئوپلیتیکی ايران، فصل مشترک انگیزه‌های بازيگران فوق می‌باشد.(نیاکویی و بهمنش، 1390)

سيدجلالدهقانيفيروزآبادي و وحيدنوري در مقاله­ای با عنوان تحليليبرتعاملاتجمهورياسلاميايرانوشورايهمكاريخلیج‌فارس(1384-1391) به تحلیل روابط سیاسی ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس در دولت آقای احمدی­نژاد پرداخته­اند. در این مقاله آن‌ها درصدد پاسخگویی به این سؤال هستند كهمهم‌ترینعاملدررويكردشورايهمكاريخلیج‌فارسدرقبالايران چیست؟ به‌زعم آن‌ها پندار تهدید ایران مهم­ترین عامل در رویکرد تقابلی یکدیگر در این دوره بوده است. در این مقاله هم­چنین به موارد مختلف مورد اختلاف دو طرف ازجمله ایران هراسی، گسترش خرید تسلیحات از جانب شورای همکاری، برنامه هسته­ای، تحولات منطقه‌ای و رویکرد دو طرف خلیج‌فارس به این تحولات مورد بحث واقع‌شده است که خود به تیرگی روابط دو طرف منجر گردیده است.(دهقانی فیروزآبادی و نوری، 1390)

کوثر جهانی در مقالهبا عنوان تحریم­های ایران از دیدگاه امارات متحده عربی چاپ دانشگاه تافتس به بررسی تأثیر تحریم­ها بر روابط ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس می­پردازد. او در این مقاله ضمن بررسی روابط تجاری ایران و امارات، روابط با کل شورای همکاری خلیج‌فارس نیز اشاره دارد . او تحریم­ها را عامل خسران برای روابط تجاری ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس می­داند. (جهانی، 2011)[1]

آروبا خالید در مقاله‌ای با عنوان عواقب بی­ثباتی و منازعات درون منطقه­ای بر جریان تجاری در خلیج‌فارس به بررسی تأثیر حوادث و تحولات سیاسی بر جریان تجاری و بازرگانی در خلیج‌فارس پرداخته است. او ضمن ارائه تاریخچه اقتصادی، روابط تجاری ایران و شورای همکاری را بررسی نمودهاست.(خالید،2010)[2]

نادر حبیبی استاد اقتصاد دانشگاه براندیس نیز در مقاله‌ای تحت عنوانتأثیر تحریم­ها بر روابط اقتصادی ایران و شورای همکاری خلیج­فارس ضمن بررسی روابط اقتصادی، تأثیر تحریم­ها بر روابط تجاری دو طرف را مورد مطالعه قرار است.(حبیبی، 2010)[3]

با توجه به منابع فوق نکته­ای که در این منابع به آن پرداخته نشده است اقدامات و رویکرد عملی شورای همکاری خلیج­فارس در خاورمیانه و عملکرد آن‌ها در تحولات اخیر در محورهای متحد ایران خصوصاً سوریه است که در بیان اهداف و سیاست­های آن‌ها به امور کلی و عمومی پرداخته شده است.در موارد فوق و موارد مشابه به ارائه سیاست کلی و راهبردهای عمده آن‌ها پرداخته شده و رویارویی و تأثیر تحولات به طور مشخص و مستقیم بر روابط دو طرف مورد بررسی قرار نگرفته است.

در مورد منابع اقتصادی نیز نکته­ای که جای خالی آن بسیار محسوس است عدم وجود منابع فارسی و نپرداختن به روابط اقتصادی میان ایران و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به صورت منسجم است. تنها طرحی که اینجانب به آن مواجه شدم یک پایان­نامه در دانشگاه تهران مرکز با موضوع روابط اقتصادی ایران و شورای همکاری بود که بسیار توصیفی به این مساله پرداخته و آمار و داده­های آن قدیمی بود. ازاین‌جهت در این پژوهش سعی گردیده تا خلأ پرداختن به مباحث کمتر مطروحه را جبران نماید.

12- روش تحقیق

روش مورداستفاده در این تحقیق روش توصیفی – تحلیلی است. به‌گونه‌ای که با استفاده از نظریه سازه­انگاری و با تأکید بیشتر بر عناصری نظیر ارزش­ها، هنجارها، فرهنگ ، تصور بین­الاذهانی متفاوت میان دو بازیگر ایران و شورای همکاری خلیج­فارس به تبیین تأثیر بیداری اسلامی بر روابط سیاسی و اقتصادی ایران و شورای همکاری پرداخته شده است.

13- روش گردآوری داده­ها

روش گردآوری داده­ها روش کتابخانه­ای با استفاده از کتب و مجلات و مقالات تخصصی و منابع اینترنتی بوده است.

14- سازماندهی تحقیق

این تحقیق در 5 فصل سازماندهی شده است که در فصل اول آن به توضیح ارائه کلیات بحث پرداخته شده است. در فصل دوم به چهارچوب نظری اختصاص داده شده است. فصل سوم به توضیح چگونگی تأثیر بیداری اسلامی بر روابط طرفین، در فصل چهارم به اثرات این تحولات بر روابط سیاسی ایران و شورای همکاری خلیج‌فارس طی این دوره و در فصل پنج نیز روابط اقتصادی این دو را بررسی کرده­ایم. و در آخر نیز نتیجه­گیری بحث ارائه‌شده است.

[1] . Sanctioning Iran The View from the United Arab Emirates

[2] . The Consequences of Intra-Regional Instability and Conflict for Gulf Trade Flows

[3] . The Impact of Sanctions on Iran-GCC Economic Relations