به روز ترین مرجع فایل های فروشگاهی

مقایسه منحنی زیست محیطی کوزنتس برای آلودگی های محیط زیست (آلودگی هوا و آب) در کشورهای عضو OECD و منتخب در حال توسعه The comparison of Environmental K

چکیده

 اقتصاددانان و طرفداران محیط­زیست به این نتیجه رسیده­اند که مراحل اولیه­ی رشد و توسعه­ی اقتصادی، بدتر شدن کیفیت زیست­محیطی را با خود به همراه دارد؛ ولی در مراحل بعدی رشد و توسعه­ی اقتصادی کیفیت محیط­زیست، نیز افزایش می­یابد. این ارتیاط بین تغییر درآمد و کیفیت محیط­زیست، منحنی زیست­محیطی کوزنتس نام­گذاری شده است. در این تحقیق به بررسی منحنی زیست­محیطی کوزنتس برای دو نوع آلودگی (آب و هوا) در دوره­ی زمانی (2007-1988) برای گروه کشورهای درحال توسعه و OECD با استفاده از روش Mixed Modelپرداخته شده است؛ هم­چنین در این تحقیق متغیرهای توضیحی دیگری، از قبیل شدت سیاست­های زیست­محیطی، ساختار صنعتی و ساختار کشاورزی لحاظ شده است. نتایج نشان می­دهد که فرضیه­ی زیست­محیطی کوزنتس، برای هر دو نوع آلودگی و برای هردو گروه از کشورهای منتخب صادق است؛ برای آلودگی هوا در کشورهای درحال توسعه کشورهایی که درآمدسرانه­ی آن­ها بالاتر از 2235 دلار (قیمت ثابت سال 2005) است از نقطه­ی بازگشت منحنی عبور کرده­اند و برای آلودگی آب کشورهایی که درآمدسرانه­ی آن­ها بالاتر از 3623 دلار (قیمت ثابت سال 2005) است در قسمت نزولی منحنی زیست­محیطی کوزنتس قرار گرفته­اند. کشورهای OECD برای آلودگی هوا در قسمت صعودی و برای آلودگی آب در قسمت نزولی منحنی زیست­محیطی کوزنتس قرار گرفته­اند. ساختار صنعتی و کشاورزی در کشورهای درحال توسعه در جهت توسعه­ی پایدار عمل نمی­کند. صنعت این کشورها پساب­ صنعتی وکشاورزی آن­ها، پساب کشاورزی ایجاد می­کند؛ ولی در کشورهای OECD سهم عمده­­ای از پساب­های موجود به­علت گسترش روز افزون صنایع می­باشد؛ و الگوی کشاورزی آن­ها در جهت توسعه­ی پایدار عمل می­کند. سیاست­های زیست­محیطی در کشورهای درحال توسعه ناموفق و در کشورهای OECD موفق عمل می­کند.

 واژه­های کلیدی: رشداقتصادی، منحنی زیست­محیطی کوزنتس، آلودگی هوا، آلودگی آب، کشورهای درحال توسعه، کشورهای OECD.

 فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1. مقدمه.. 2

1-2. بیان مسئله.. 3

1-3. ضرورت تحقیق.. 4

1-4. کلمات کلیدی.. 5

1-5. اهداف تحقیق.. 7

1-6. فرضیه­های تحقیق.. 7

1-7. روش تحقیق.. 7

1-8. مشکلات و تنگناهای احتمالی تحقیق.. 7

فصل دوم: ویژگی­های کشورهای درحال توسعه و OECD

2-1 مقدمه:.. 9

2-2 معیار و مبنای توسعه.. 9

2-2-1 ویژگیهای مشترک کشورهای درحال توسعه.. 10

2-2-1-1 پایین بودن سطح درآمد سرانه.. 10

2 -2-1-2 کمبود سرمایه و نرخ ناچیز تمرکز سرمایه.. 10

2-2-1-3 وجود پدیده­ی دوگانگی.. 11

2-2-1-4 وابستگی اقتصادی.. 11

2-2-1-4-1 وابستگی به صادرات یک محصول.. 11

2-2-1-4-2 وابستگی به واردات کالاهای صنعتی.. 12

2-2-1-4-3 وابستگی به سرمایه­های خارجی.. 12

2-2-1-5 نرخ بالای رشد جمعیت.. 12

2-2-1-6 نرخ بالای بیکاری.. 12

2-2-1-7 بزرگ بودن بخش کشاورزی با بهره­وری پایین.. 13

عنوان صفحه

2-2-2 ویژگی­های غیر مشترک کشورهای درحال توسعه.. 13

2-2-2-1 شرایط طبیعی، جغرافیایی و جمعیتی.. 14

2-2-2-2 ساختار اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و تاریخی متفاوت.. 14

2-2-3 هدف از رسیدن به توسعه در کلیه­ی جوامع.. 14

2-2-4 چگونه میتوان به توسعه رسید؟.. 15

2-2-5 تفاوت­های دو جهان.. 16

2-3 سازمان همکاری اقتصادی و توسعه.. 19

2-3-1 فعالیت و چگونگی گسترش سازمان OECD.. 20

2-3-2 معرفی بعضی از کمیته­های OECD.. 21

2-3-2-1 کمیته­ی سیاست­های اقتصادی.. 21

2-3-2-2 کمیته­ی کمک به توسعه.. 21

2-3-2-3 کمیته­ی مدیریت عمومی.. 22

2-3-2-4 کمیته­ی تجارت بین المللی.. 23

2-3-2-5 محیط­زیست.. 24

2-3-2-6 کمیته­ی آموزش، استخدام، نیروی کار و امور اجتماعی 25

2-3-3 انتقاد وارد بر OECD.. 25

2-4 آلودگی آب.. 26

2-4-1 تاریخچه­ی آلودگی آب.. 26

2-4-2 تعریف آلودگی آب.. 26

2-4-2-1 مقایسه­ی آلودگی و پاکیزگی آب.. 27

2-4-2-2 عوامل مهم در خواص آب آشامیدنی.. 28

2-4-2-3 ویژگی­های آب سالم.. 28

2-4-2-5 انواع آلودگی آب.. 29

2-4-2-5 مواد آلوده کننده­ی آب.. 29

2-4-2-5-1 مواد آلی.. 29

عنوان صفحه

2-4-2-5-1-1 موادآلوده کننده­ی آلی- مواد مغذی.. 30

2-4-2-5-1-2 مواد آلوده کننده­ی آلی – روغن و گریس.. 30

2-4-2-5-2 باکتریهای کلی فرم.. 30

2-4-2-5-3 مواد جامع معلق.. 30

2-4-2-5-4 زباله­ها و فاضلابهای صنعتی.. 31

2-4-2-5-5 مواد شیمیایی مصرف شده در کشاورزی.. 31

2-4-2-5-6 مازاد مواد اتمی.. 31

2-4-2-5-7 آلوده سازهای موجود در هوا.. 31

2-4-2-5-8 آلوده سازهای طبیعی.. 31

2-4-3 آلودگی آب در جهان.. 31

2-4-4 پروژه­ی GEMS. 32

2-4-5 رابطه­ی انرژی و غذا و آلودگی آب.. 32

2-4-7 آلودگی آب وسلامت انسان.. 33

2-4-8 جلوگیری از آلوده شدن آب.. 34

2-5 آلودگی هوا.. 34

2-5-1 تعریف آلودگی هوا.. 35

2-5-2 منابع انتشار آلاینده­های هوا.. 35

2-5-3 آلاینده­های هوا.. 35

2-5-4 گرم شدن زمین یا گرمایش زمین.. 36

2-5-4-1 علّت گرمایش زمین.. 37

2-5-4-2 اثر گلخانه­ای.. 38

2-5-4-2-1 پیمان کیوتو.. 38

راههایی مقابله با آلودگی هوا.. 38

فصل سوم: مروری بر ادبیات موضوع و پیشینه­ی پژوهش

3-1 مقدمه.. 42

عنوان صفحه

3-2 منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 42

3-2-1 معرفی منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 42

3-2-1-1 رابطه­ی میان رشداقتصادی و کیفیت محیط­زیست.. 44

3-2-2 نحوه­ی شکل گیری منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 45

3-2-3 مبانی نظری منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 47

3-2-3-1 اثر رشد اقتصادی بر منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 47

3-2-3-2 توضیح مبانی نظری منحنی زیستمحیطی کوزنتس از دیدگاه کشش درآمدی تقاضا.. 49

3-2-3-3 سیاست­های زیست­محیطی و مبانی نظری منحنی زیست­محیطی کوزنتس 51

3-2-3-3-1 اثر تجارت بر منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 53

3-2-3-3-1-1 رقابت به سمت پایین.. 55

3-2-3-4 قیمت و مبانی نظری منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 56

3-2-4 مدل کلی منحنی زیست­محیطی کوزنتس.. 56

3-2-5 مروری بر مطالعات انجام شده در منحنی زیست­محیطی کوزنتس 57

3-2-5-1 مطالعات انجام شده در داخل کشور.. 57

3-2-5-2 مطالعات انجام شده در خارج کشور.. 59

فصل چهارم: داده­ها و منابع و روش شناسی برآورد مدل

4-1 مقدمه.. 65

4-2. داده­ها و منابع و روش شناسی برآورد مدل.. 65

4-3. تخمین مدل برای کشورهای منتخب درحال توسعه.. 68

4-3-1. بررسی فرضیه­ی زیست­محیطی کوزنتس برای کشورهای منتخب درحال توسعه برای آلودگی هوا.. 70

4-3-2. بررسی فرضیه­ی زیست­محیطی کوزنتس برای کشورهای منتخب درحال توسعه برای آلودگی آب.. 73

4-4. تخمین مدل برای کشورهای منتخب OECD.. 76

4-4-1. بررسی فرضیه­ی زیست­محیطی کوزنتس برای کشورهای منتخب OECDبرای آلودگی هوا.. 77

4-4-2. بررسی فرضیه­ی زیست­محیطی کوزنتس برای کشورهای OECD برای آلودگی آب 80

1-5. مقدمه.. 84

عنوان صفحه

5-2. نتیجه­گیری و پیشنهادات.. 84

منابع.. 88

پیوست­ها.. 92

چکیده­ی انگلیسی.. 95

 فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول 3-1 خلاصه­ی برخی مطالعات تجربی انجام شده بر روی منحنی زیست­محیطی کوزنتس .. 63

جدول 4-1 آزمون اعتبار داده­های تابلویی (کشورهای منتخب درحال توسعه)69

جدول 4-2 آماره­های توصیفی متغیر تولید ناخالص داخلی سرانه (کشورهای منتخب درحال توسعه)... 71

جدول 4-3 تخمین مدل (کشورهای منتخب درحال توسعه).. 75

جدول4-4 آزمون اعتبار داده­های تابلویی (کشورهای منتخب (OECD77

جدول 4-5 آماره­های توصیفی متغیر تواید ناخالص داخلی سرانه (کشورهای منتخب OECD).. 78

جدول 4-6 تخمین مدل (کشورهای منتخب (OECD.. 81

 1-1. مقدمه

محیط­زیست و منابع طبیعی، تأمین کننده­ی بسیاری از منابع تولید می­باشند. فرآیند تولید علاوه بر خروجی­های مطلوب (کالاهای مصرفی)، خروجی­های نامطلوب (آلاینده­های محیط­زیست) را نیز به همراه دارد؛ بنابراین اگر تغییراتی در فن­آوری و روش­های تولید صورت نگیرد در آن صورت ضرر حاصل از خروجی­های نامطلوب بیش­تر از منافع تولیدات مطلوب خواهد بود.

کشورهای مختلف خواهان رشداقتصادی متوازن و توسعه­ی پایدار هستند که این امر مستلزم برنامه­ریزی مناسب، برای کسب رشداقتصادی بالا با کم­ترین آثار سوء زیست­محیطی می­باشد. اگر تولید بدون توجه به آثار منفی زیست­محیطی صورت گیرد؛ قطعاَ آثار و تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت؛ لذ برای شناخت و آگاهی بیش­تر این پدیده و هم­چنین برنامه­ریزی صحیح و بهتر در جهت رشد در جهت در جهت رشد متوازن و معقول، لازم است تا مطالعات نظری و تجربی در این زمینه صورت گیرد. از زمانیکه آلودگی­های زیست­محیطی، به­عنوان مسئله و مشکل اقتصادی و اجتماعی مطرح گردید مطالعه در این زمینه، یعنی ارتباط رشداقتصادی با میزان و مقدار آلودگی­ها و آسیب­های ناشی از آن نیز آغاز شد. در این مطالعه، به بررسی رابطه­ی رشد اقتصادی و آلودگی­های زیست­محیطی در قالب منحنی زیست­محیطی کوزنتس می­پردازیم به همین منظور در این فصل بیان مسئله، ضرورت تحقیق، کلمات کلیدی، اهداف و فرضیه­های تحقیق، روش تخمین و تنگاهایی که در این مطالعه همراه ما بود را بیان می­کنیم.

 1-2. بیان مسئله

گرچه مدت هاست بشر متوجه اهمیت محیط­زیست در زندگی خود شده است، اما دهه­های آخر قرن بیستم را می­بایست زمان اوج طرح مسائل زیست­محیطی دانست. امروزه خطر بزرگی که بشر از ناحیه تخریب های زیست­محیطی احساس می کند؛ نه تنها آرامش و امنیت زندگی او را بر هم زده است؛ بلکه موجودیت او را هم در معرض تهدید و خطر قرار داده است. بنابراین در کنار مشکلاتی که بشر امروز دارد فاجعه بر هم خوردن تعادل زیست­محیطی یکی از مهم­ترین مسائل و دغدغه های اوست. هر چند تأثیر انسان بر منابع زیست­محیطی پیرامون خود عمری به قدمت حیات او دارد؛، اما تخریب و نابودی آن به دنبال انقلاب صنعتی به گونه­ای خطرناک شدت یافت و پیشرفت علم و فن­آوری انسان را قادر ساخت تا طبیعت را مقهور خویش کند و موجب انهدام تدریجی، اما مستمر محیط­زیست گردد. رشد اقتصادی هدف اصلی بسیاری از سیاست های اقتصادی دولت هاست؛ با این حال رشد اقتصادی سریع معمولا باعث ایجاد زیان های جدی به محیط زیست (به دلیل استفاده فزاینده از منابع طبیعی) می شود؛ از این رو یک تضاد بالقوه بین سیاست­های رشداقتصادی و وضعیت محیط­زیست وجود دارد. بنابراین، مخاطرات زیست­محیطی ناشی از فعالیت­های اقتصادی به یک موضوع بحث برانگیز تبدیل شده است.در این تحقیق به بررسی رابطه­ی بین رشداقتصادی و آلودگی­های زیست محیطی در قالب منحنی­زیست­محیطی کوزنتس می­پردازیم. منحنی زیست­محیطی کوزنتس بیان می­کند که مراحل اولیه­ی رشد و توسعه­ی اقتصادی بدتر شدن کیفیت زیست­محیطی را با خود به همراه دارد؛ ولی در مراحل بعدی رشد و توسعه­ی اقتصادی کیفیت محیط­زیست، نیز افزایش می­یابد؛ به عبارت دیگر افزایش فشار زیست­محیطی سریع­تر از درآمد در مراحل اولیه­ی توسعه است و در سطوح بالای درآمدی نسبت به رشداقتصادی، افزایش فشار زیست­محیطی پایین می­آید که علت نام­گذاری آن به مطالعه­ی سیمون کوزنتس[1] (1955) بر می­گردد. سیمون کوزنتس (1955) در مطالعه­ای با عنوان رشد ­اقتصادی و نابرابری درآمد، بیان کرد که در مسیر توسعه­ی اقتصادی، رابطه­ی بین درآمد سرانه و نابرابری درآمد به شکل U معکوس است. به­طوری که بر اساس این فرضیه، در مراحل اول توسعه­ی اقتصادی، هم­زمان با افزایش درآمد سرانه، نابرابری توزیع درآمد افزایش و پس از رسیدن به سطح معین یا نقطه­ی بازگشت، نابرابری توزیع درآمد به ­تدریج کاهش می­یابد.

در دهه­ی 1990، با مشاهده­ی شواهدی مبنی بر وجود رابطه­ی بین شاخص­های مختلف تخریب محیط­زیست و درآمد سرانه به­صورت U معکوس، شبیه رابطه­ی موجود بین درآمدسرانه و نابرابری درآمد در منحنی کوزنتس اولیه، منحنی کوزنتس در مطالعات مربوط به محیط­زیست، نیز وارد و رابطه­ی مذکور بین رشد اقتصادی و شاخص­های مربوط به آلایندگی (کیفیت محیط­زیست) به­صورت U معکوس به منحنی زیست­محیطی کوزنتس (EKC[2]) معروف شد (برقی ­اسگویی، 1387) که این رابطه U شکل معکوس با روند مثبت آغاز می­شود در اوج مسطح می­شود و سپس کاهش خواهد یافت (دی­گروت و همکاران[3]، 2004). نتایج منحنی زیست­محیطی کوزنتس نشان داده است که رشد­اقتصادی می­تواند سازگار با بهبود محیط­زیست باشد اگر سیاست­های مناسبی اتخاذ گردد. این بسیار مهم است که در زمانی که درآمد بالا می­رود سیاست­های زیست­محیطی، درست اجرا شود. طبق گفته­ی کوندو و دیندا[4] (2002)، باید قبل از اتخاذ یک سیاست، موقعیت ارتباط بین رشد­اقتصادی و کیفیت محیط­زیست را دریابیم.

1-3. ضرورت تحقیق

در سال­های اخیر، موضوع تغییرات آب و هوا با توجه به گرم شدن کره­ی زمین به یک نگرانی عمده در سراسر جهان تبدیل شده است. بر اساس گزارش سال 2007 هیأت بین دولتی تغییرات آب و هوایی(IPPC[5]) میانگین دمای جهانی بین 1.1 و 6.4 در قرن بعد افزایش خواهد یافت. مهم­تر از همه تنها با افزایش 2 میانگین دمای جهانی، انتظار می­رود منجر به یک تغییر عمده در اکوسیستم­های طبیعی و افزایش سطح آب دریا شود که ممکن است زندگی 50 از جمعیت جهان که در مناطق ساحلی زندگی می­کنند را تهدید کند (لایو و همکاران[6] ، 2009). به طور کلی با بالا بودن میانگین دمای هوا و اقیانوس­های جهان، ذوب گسترده­ی برف و یخ و افزایش جهانی سطح دریا، برخی از شواهد محکم گرم شدن کره­­ زمین هستند (صبوری و همکاران[7] ، 2012).

از دیگر چالش­هایی که بشر با آن مواجه است آلودگی آب­های رودخانه­ها، دریاچه­ها، دریاها، آب­های جاری و زیرزمینی است. انسان و همه­ی جانداران، برای زندگی و رشد به آب نیاز دارند. 75% سطح زمین را آب فراگرفته است؛ اما 98% این آب­ها شور است و فقط 2% از آب­های سطح زمین شیرین است و بیش­تر آب­های شیرین روی زمین یخ زده است و کمتر از 1% این آب­ها قابل استفاده هستند. آب از منابع طبیعی تجدیدشونده است؛ یعنی به­طور مداوم در طبیعت درحال تولید است. نزولات آسمانی تأمین کننده­ی آب شیرین هستند. بخشی از آب باران در زمین نفوذ می­کند و سفره­های آب زیرزمینی را تشکیل می­دهد. بخشی برروی زمین جاری می­شود و جویبارها و نهرها و رودخانه­ها را می­سازد. آب بیش­تر رودخانه­ها نهایتاَ به دریا می­ریزد. میزان آب تولید شده در طبیعت تقریباَ ثابت است؛ اما جمعیت مصرف کننده­ی آب روز به روز بیش­تر می­شود؛ بنابراین یکی از مشکلات انسان در آینده آب خواهد شد. درحال حاضر، نیز در کشورهای کم آب مثل کشورهای خاورمیانه، یکی از علل جنگ و جدال به آب رودخانه­ها است. برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و یا تلف کردن آب در انواع مصارف، یعنی مصارف خانگی و شهری، کشاورزی و صنعتی موجب از بین رفتن این موهبت می­شود.

انسان­ها از دو طریق، باعث کاهش منابع آبی می­شوند. یکی از طریق نابود کردن جنگل­ها و پوشش گیاهی زمین که از ذخیره سازان آب­های زیرزمینی هستند و دیگر از طریق برداشت بی­اندازه آب همراه با آلوده کردن منابع آبی، افزایش جمعیت در هر مورد اثر تشدیدکننده دارد.