تحليل دريافت پيام هاي آشكار و نهفته در انيميشن هاي والت ديزني توسط تماشاگران ايراني

تحليل دريافت پيام هاي آشكار و نهفته در انيميشن هاي والت ديزني توسط تماشاگران ايراني

فصل اول: كليات پژوهش

1-1. مقدمه

از زمان پیدایش و رواج تلویزیون، بررسی تأثیر محتواهای تلویزیون به خصوص بر روی کودکان یکی از دغدغه­های محققان در حوزه­های مختلف علوم انسانی به­ویژه علوم ارتباطات و روان­شناسی بوده و تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است. تحولات اخیر در شکل رسانه­ها و روی کار آمدن وسایل و امکانات جدیدی که استفاده از آن­ها بسیار آسان است و مهارت خاصی نیاز ندارد، بهره­گیری کودکان از رسانه­ها را توسعه و گسترش داده است. از آن جمله امکانات ویدئویی است که محتواهای در دسترس کودکان را افزایش داده و موجب شده است که کودکان وقت زیادی را صرف تماشای انواع فیلم­ها ­کنند. امروزه یکی از دارایی­های کودکان کیف­های «سی. دی» است که پُر است از انواع فیلم­ها و برنامه­های کودکان و به­خصوص انواع فیلم­های انیمیشنی و کم­تر کودکی پیدا می­شود که بخشی از وقت روزانه خود را با این فیلم­ها سپری نکند.

یکی از محبوب­ترین برنامه­های کودکان فیلم­های پویانمایی (انیمیشن) هستند و سیستم نمایش و سرگرمی خانگی این امکان را فراهم آورده است که در تمام دنیا، کودکان بارها و بارها این فیلم­ها را ببینند. در ایران، در طبقه­بندی انواع محتواهای نوارهای ویدئویی، یکی از مهم­ترین و پرطرفدارترین محتواها برنامه­های کودکان اعم از فیلم و انیمیشن است. در میان فیلم­های پویانمایی، آثار والت دیزنی شهرتی بی­نظیر دارد. شرکت والت دیزنی که یکی از مهم­ترین شرکت­ها در عرصه ساخت فیلم­های پویانمایی و همچنین ارائه این فیلم­ها به شکل نمایش خانگی است، بزرگ­ترین شرکت زنجیره­ای سرگرمی و رسانه­ای در جهان است. این شرکت در اکتبر 1923 توسط برادران دیزنی به عنوان یک استودیوی انیمیشن در کالیفرنیا شکل گرفت و مفتخر است به این­که شرکتی مختص کودکان و خانواده­ها ست. از سال 1985 میلادی که دیزنی فروش فیلم­های ویدئویی کودکان را آغاز کرد، از همان آغاز توانست بازار انیمیشن و فیلم­های کودکان در جهان را تحت سلطه خود درآورد. همچنین، به علت قدرت انیمیشن در انتقال پیام که می­تواند فراتر از مرزهای زبانی، فرهنگی و حتی سِنّی حرکت کند، مخاطبان زیادی در سراسر دنیا پیدا کرد و می­توان گفت اکنون، داستان­ها، فیلم­های دیزنی و شخصیت­های آن­ها بخشی از میراث جهانی بشر شده­اند. نزدیک به سه دهه از رواج گسترده امکانات صوتی و تصویری در ایران می گذرد و همزمان با رواج این امکانات محصولات دیزنی ترجمه و دوبله شده و به صورت کتاب، برنامه تلویزیونی، نوارهای ویدئویی، سی. دی و دی. وی. دی در اختیار کودکان قرار گرفته­اند.

تعميق گفتمان انتقادي در فضاي محتواي رسانه اي امري است كه ساليان درازي بدان پرداخته شده است. منظرها و سبك هاي مختلف نقد از نگاه هاي فرماليستي گرفته تا پست مدرن همگي به دنبال دريافت پيام هاي رسانه های دیداری بوده اند. در اين ميان توجه به آثار سينمايي و تلویزیونی از آن جهت اهميت مي يافت كه می فهمیدند اين فيلم ها و آثار ارائه شده در مخاطبان احتمالا تاثيرات زيادي دارند که یا به صورت آنی و یا در درازت مدت قابل بررسی هستند. هرچند سنجش اصل تاثیر یک رسانه بر رفتارهای فرد به ویژه رفتارهای بلند مدت امری است دشوار و پژوهش های زیادی نیز در این زمینه صورت گرفته است که به طور جامع و کامل نتوانسته اند این تاثیر را اثبات کنند، اما اصل انتقال پیام را دانشمندان حوزه ارتباطات قبول دارند[1]. اكنون بايد مدنظر داشته باشيم كه چه پيام هاي محوري در حال انتقال و نهادينه شدن در نسل كنوني جامعه ايراني است.

انيميشن به لحاظ تاكيد بر تخيل و باز بودن دست كارگردان در ارائه پيام به ابزار مهمي در جهت تغيير بينش و ايجاد ذهنيت در مخاطبان خود بويژه كودكان تبديل شده است.

آنچه در اين پايان نامه سعي مي شود به آن پرداخته شود، تحليل دريافت پيام هاي توليد شده در انيميشن است كه در معرض ديد مخاطبان كودك ايراني قرار مي گيرد. بررسي ميزان دريافت اين پيام ها، واكنش ها و سطح درك نوع پيام هاي توليد شده اصلي ترين محورهاي اين پژوهش است. بدين منظور از دو روش نشانه شناسي و آزمايشگاهي به ترتيب براي استخراج و فهم پيام ها و سنجش ميزان دريافت آنها توسط مخاطبان استفاده مي شود.

1-2. بيان مسئله

كودكان و نوجوانان سازنده نسل هاي آينده كشور و حافظ ميراث اجتماعي و فرهنگ جامعه كنوني خواهند بود. طبيعي است كه جامعه ديني ايران خواستار آن باشد كه ارزش ها و سنت هاي پسنديده را در ميان نسل ها با اصالت هاي خود و بدون تحريف امتداد بخشد. بدين منظور توجه به تعليم و تربيت و آموزش هاي اين نسل ها بسيار جدي و با اهميت مي نمايد. انيميشن و كارتون از جمله قالب هاي پيامي است كه كودكان بيشترين ساعات فراغت خود را صرف آن مي كنند و به آن علاقه بسيار دارند. فروش بالاي توليدات انيميشني در جهان گوياي آن است كه اقبال بالايي از سوي نه تنها كودكان بلكه بزرگسالان به محصولات انيميشني وجود دارد. به عنوان مثال انيميشن «شرك 2» در جهان با فروش بالاي 919 ميليون دلار، در جمع 5 فيلم پرفروش تاريخ پيوسته است (8/10/87boxofficemojo,). لذا سياست گذاري در اين حوزه جهت مديريت صحيح محتوايي كه در معرض ديد اين مخاطبان قرار مي گيرد بسيار ضروري است. بررسي محتواي فيلم و يا ساير قالب هاي ارتباطي رسانه ها همواره يكي از رايجترين انواع پ‍ژوهش ها و تحقيقات در خصوص شناخت و دريافت پيام بوده است. اين پژوهش ها گاهي در حوزه شناخت سازنده پيام، گاهي با موضوع وسيله انتقال پيام و گاهي نيز در حوزه دريافت كننده پيام انجام شده كه هر يك به فراخور نياز يكي از سه عنصر اصلي فراگرد ارتباط را تشكيل مي دهند.

[1]فصل مشترك مدلهاي خطي ارتباطات از جمله مدل ارتباطات برلو، مدل منبع معني و... مبتني بر فرايند فرستنده، كانال و گيرنده مويد منتقل شدن پيام از فرستنده به گيرنده است.

فصل اول: كليات پژوهش... 5

1-1. مقدمه. 5

1-2. بيان مسئله. 6

1-3. اهداف تحقیق.. 7

1-4. سوال های پژوهش.. 8

1-5. فرضیه ها9

1-6. تعاريف.. 10

1-6.1. انیمیشن. 10

1-6.2. والت دیزنی.. 16

1-6.3. پيام. 23

1-6.4. پيام مخفي.. 24

1-6.5. آموزش و یادگیری پنهان. 34

1-6.6. سواد رسانه ای.. 36

1-6.7. کلیشه سازی.. 37

1-6.8. امپریالیسم فرهنگي.. 39

1-6.9. تماشاگران ایرانی.. 44

1-7. كاربردهاي متصور از تحقيق:46

فصل دوم: چارچوب نظري و ادبیات تحقیق.. 47

2-1. چارچوب نظری.. 47

كودك و رسانه. 49

تاثیر تلویزیون بر رفتار و تربیت.. 51

تلويزيون و فضاسازی رسانه ای.. 53

تلويزيون و آشكارسازي وقايع. 57

تلويزيون و تحریف واقعیت.. 57

تلویزیون و خشونت.. 58

تلويزيون و يادگيري كودكان. 60

تلويزيون، ابزار آموزشي.. 61

تلويزيون و انتقال مفاهيم فرهنگی.. 62

انيميشن و تبليغات سياسي.. 64

الف- ديپلماسي عمومي ايالات متحده و نياز به در اختيار گرفتن رسانه هاي جمعي.. 68

ب- دكترين يهود در دراختيار گرفتن رسانه هاي جمعي.. 71

ج- اجراي عمليات رواني و نياز به در اختيار گرفتن رسانه هاي جمعي.. 81

فصل سوم:. 83

تحليل نشانه شناختي:84

نشانه شناسی فرهنگ و آموزه هاي اسلامي:99

مصاحبه. 107

کلیشه سازی و کلیشه ها109

روش آزمايشي.. 113

انيميشن هاي مورد بررسي.. 117

فصل چهارم.. 119

بررسي نشانه شناختي انيميشن ها120

کلیشه های یافت شده در انیمیشن ها:133

پيام هاي نهفته ي والت ديزني.. 137

نقد انیمیشن شير شاه (Lion King). 142

نقد انیمیشن دامبو (Dumbo). 153

طراحی یک آزمایش بر روی گروه انسانی.. 157

آزمايش شماره 1. 159

آزمايش شماره 2. 165

فصل پنجم.. 172

نتيجه آزمايش شماره 1. 179

نتايج آزمايش شماره 2. 179

پيشنهادات.. 181

منابع.. 183

كتب و مقالات فارسی:183

منابع لاتین. 190

منابع اینترنتی:194

ضمائم.. 197

ضميمه شماره 1:197

ضميمه شماره 2:198

ضميمه شماره 3:198

ضميمه شماره 4:201

ضميمه شماره 5:202

ضميمه شماره 6:203

ضميمه شماره 7:206

ضميمه شماره 8:209

ضمیمه شماره 9:210

ضميمه شماره 10:211

ضمیمه شماره 11:212

ضميمه شماره 12:213

ضميمه شماره 13. 214

ضميمه شماره 14. 215